در برنامه بهارستان رادیو اقتصاد مطرح شد :
چه عواملی باعث اقتصادی شدن کشاورزی می‌شوند ؟
در یک گفت وگوی تحلیلی که در آن دکتر قهدریجانی استاد دانشگاه، مهدی علی اکبری عضو کمسیون کشاورزی و منابع طبیعی مجلس و دکتر گل افرا سردبیر مجله کشاورز، اظهار نظر حضوری و تلفنی کردند، نکات برجسته‌ای مربوط به سود آور بودن یا نبودن کشاورزی، مطرح و هر یک نظرات خود را به شرح زیر بیان کردند:
دکتر قهدریجانی:
وجود دانش فنی و تکنولوژی مناسب، بهزراعی محصولات زراعی و باغی، اصلاح نظام کشت وکار و آبیاری و حرکت از کشاورزی سنتی به سوی صنعتی می‌توانند بهره‌وری را افزایش دهند. نقطه عطف در یک دهه اخیر مصوبات
مجلسی بوده که در سال 89 قانون افزایش بهره‌وری را با 44 ماده که 38 ماده آن در رابطه مستقیم با افزایش بهره‌وری آورده است و یکپارچه‌سازی اراضی نیز از جمله دستورالعمل‌های اجرا نشده در این تحول بوده که متأسفانه کمتر از 50 درصد آن انجام گرفته است. از سال1390 حضور ناوگان مکانیزاسیون نسبت به دهه قبل کاملاً محسوس است، ولی در زمینه طرح‌های بهزراعی، تولید بذر و توسعه نشاکاری در سطح کشور باید سرعت بخشیدن را نیز در دستور کار قرار دهند.
امسال افزایش بارندگی داشتیم، ولی باید فراموش نکنیم که کشور ما در منطقه خشک است و از جهت تأمین آب و صرفه‌جویی در آن رو به بهبود نیست.
درست است که افزایش عملکرد در واحد سطح در برنامه‌ها قرار دارد، ولی زمین‌هایمان در مناطق مختلف، ظرفیت
بهره‌دهی خاص خود را دارند، ضمن آنکه نحوه استفاده از کود و سم و بهره‌برداری بی‌رویه از مکانیزاسیون، آثار معکوس خود را بر جای گذاشته است.
علی اکبری عضو کمسیون
کشاورزی مجلس شورای اسلامی:
سودآوری مشروط
بخش کشاورزی ما سودده است، ولی مشروط به اینکه محدودیت‌هایی برای رشد کشاورزی ایجاد نکنیم؛ زیرا کشاورزی تحت فشار بدهکاری‌های بانکی است که مثلاً قیمت‌های گندم از جمله این فشارهاست که قیمت آن هر کیلو تا 1700 تومان، کشاورزان را به سوی فروش آزاد و گاهی هم صادرات به کشورهای منطقه هدایت کرده است.
بانک‌ها حق دریافت رجح مرکب را ندارند؛ ضمن آنکه اراضی تحت پوشش کشت در نزد اکثر کشاورزان، همگی جواب بهره‌برداری اقتصادی را نمی‌دهند. سهم کشاورزان در این سودآوری‌ها چیست؟ و سهم کشاورز از تولید تا مصرف چه وضعی را دارد که مثلاً سیب‌زمینی را می‌کارند، ولی سود اندکی نصیب سیب‌زمینی‌کار می‌شود که هر سال این نابسامانی‌ها و کشت وکار تکرار می‌شود و انگیزه را برای سرمایه‌گذاری کاهش می‌دهد.
نکته کلیدی در فرآیند تولید، احتیاج به تقویت زنجیره تولید دارد که از مزرعه تا سر سفره، پاسخگوی تضمین سودآوری در مزرعه است که نیاز به فرهنگ‌سازی و پشتیبانی دارد.
دکتر قهدریجانی:
سودآوری، مصوبات مکمل مجلس را می طلبد
به نظر می‌رسد در طرح‌هایی که مجلس مصوب کرده، جایی برای بهره‌گیری از تحقیقات دانشگاهیان ملاحظه نمی‌شود، لذا در مجلس این اتفاق خوب باید رخ دهد که به عنوان قانون مصوب از سوی مجلس و نیز وزارت جهاد کشاورزی صورت گیرد.
در هر صورت راندمان تولید باید افزایش یابد که در هر صورت نیاز به مصوبات مکمل دارد؛ زیرا بسیاری از امور افزایش بهره‌وری به تصویب ضوابط مکمل و نظارت‌های مستمر برای اجرای کامل آنها بستگی دارد. البته وضعیت کشاورزی ما علیرغم همه محدودیت‌ها و نارسایی‌ها از قبل بهتر شده، ولی وجود تقویم زراعی از طریق سازمان‌های
کشاورزی به استان‌ها هم ابلاغ شده و نشانی‌ها حاکی است که این اصل به طور کامل رعایت نمی‌شود، زیرا اجبار و الزام توسط وزارت جهاد کشاورزی و بانک کشاورزی به کشاورزان ابلاغ نمی‌شود و نیاز مبرم احساس می‌شود که باید به صورت قانون درآید.
علی اکبری:
در چند سال اخیر، کارهای خوبی صورت گرفته، ولی در کل کشور آمایش دقیقی نداریم که کشاورز چه بکارد یا نکارد و الزام سازد که آمایش سرزمین تحقق پذیرد.
دکتر گل افرا سردبیر مجله کشاورز:
زمینه‌ها برای افزایش بهره‌وری ضعیفند
ما در همه حوزه‌های کشاورزی از جمله زراعت و باغداری به ویژه زراعت باید مواد اولیه کارخانه‌های تبدیلی و غذایی و تازه‌خوری را فراهم کنیم. امروز قیمت آب شیرین بسیار گران‌تر از آن است که ما در زراعت و باغداری آن را مصرف کنیم، ولی در مطالبات خود آن را نادیده می‌گیریم. در شرایط فعلی2/1میلیارد نفر در جهان از آب شیرین قابل شرب محروم هستند.
در تحقیقات در سیل اخیر، بسیاری از مواد سطحی خاک شست وشو شده و لذا تحقیقات انجام شده در سال قبل به درد امسال نمی‌خورد و ما نمی‌توانیم در هر درجه بازی یا اسیدی خاک، اقدام به کشت و زرع کنیم.
در ده سال اخیر، مکانیزاسیون را به طریقی انجام دادیم که زمین را سفت کرده‌ایم؛ ضمن آنکه مصرف کود، سم و کاربرد مکانیزاسیون با یکدیگر هماهنگ نیستند، در حالی که در کشورهای پیشرفته، عملیات تغذیه گیاه و مبارزه با آفات به طور هماهنگ انجام می‌شوند، ولی در کشورما به علت کمبود مواد آلی خاک، کودهای شیمیایی تا40درصد جذب گیاه نمی‌شوند. فعالیت‌های کشاورزی بسیار پیچیده‌تر از سایر بخش‌ها و مسئولیت‌پذیری آن نیز به فراخور سنگین‌تر است.
امروز 95درصد اراضی کشاورزی ما فاقد هوموس است؛ ضمن آنکه علم باید به طور مستمر به مزارع تزریق شود که در این راستا عملیات و جذب ترویج و آموزش، اثرگذار و آینده‌ساز از مزارع هنوز به میزان نیاز کشاورزان عرضه
نمی‌شوند که به همین خاطر بهره‌وری و میانگین تولید در واحد سطح، رشد کافی نکرده است.
دکتر قهدریجانی:
در مقایسه با صنعت، کشاورزی مظلوم است
همخوانی سود عاید شده برای کشاورز و بازار، فقدان تراز مبادله‌ای است که در مقایسه با محصولات کشاورزی با صنعتی همخوانی ندارند که کاهش درآمد کشاورزان نسبت به صنعت است و کاهش فاصله قیمت تولید تا مصرف را میطلبد و این پرسش را مطرح می‌سازد که نقش مجلس، اتحادیه‌ها و تشکل‌ها کجاست؟
چاره‌ای جز افزایش تولید در واحد سطح را نداریم و اگر به این ترتیب جلو برویم، بدون تزریق علم مناسب و سازگار نمی‌توانیم به سوددهی معقول در کشاورزی دست یابیم و اینکه خرید مردم با قیمت‌های تمام شده فاصله
گرفته‌اند، ناشی از ادامه فعالیت‌های کشاورزی به دور از علوم روز است.
در کشورهای پیشرفته، اساس کار را ارشاد مصرف‌کننده قرارداده‌اند و باز به طریقی مدیریت می‌شود که اطلاعات از فناوری به کمک تبادل ارشادها که صورت می‌گیرد، به حوزه‌های تولید منتقل می‌شوند. دلالی شغل بدی نیست، ولی دلال‌های ما تا 7 برابر قیمت مزرعه را تا خورده‌فروشی، افزایش می‌دهند.
برای مثال در تولید برنج، همه عوامل با ارز4200 تومانی است، ولی اینکه چرا قیمت برنج افزایش یافته است، در هاله‌ای از ابهام قرار دارد که توصیه می‌شود نمایندگان مجلس با بهره‌گیری از اختیارات نظارت، تمهیدات زیر را مورد توجه قرار دهند:
1- نظارت‌ها را افزایش دهند.
2-همکاری با کارشناسان را فزونی بخشند.
3-به تشکیل جلسات با تشکل‌ها اهمیت دهند.
4-ارتباط مجلس با بخش دولتی و بخش خصوصی باید ترسیم شود، زیرا بر اثر عدم همکاری و تعامل با بخش
خصوصی، تا امروز ضرر و زیان بسیار کشیده‌ایم.
دکتر قهدریجانی:
ماندگاری بی‌برنامه محصولات کشاورزی باعث ضرر و زیان می‌شود و بحث بازار هنوز وجود دارد و در بسیاری از موارد، از جمله صنعت سردخانه‌ها وسیله‌ها مشکل آفرین شده‌اند که مجلس میتواند با توجه به اقلیم و شرایط تولید در هر منطقه مصوبه‌هایی را ارائه دهد.
دکتر شاعری رئیس کمیسیون
کشاورزی مجلس:
رابطه محیط‌زیست با اقتصاد
اقتصاد و محیط‌زیست با هم گره خورده‌اند و توسعه همزمان این دو میتواند باعث جلوگیری از تخریب محیط‌زیست و رشد ریزگردها، سیل‌ها و ویرانگری‌ها شود. بنابراین توسعه اقتصادی و محیط‌زیست دو روی یک سکه هستند و هیچ کدام نباید قربانی دیگری باشند. لایحه محیط‌بانان در حال تصویب است که میتواند حمایت‌های مالی، تجهیزاتی و امنیتی، رشد و توسعه اقتصاد را نیز در پی داشته باشد. قاچاقچی‌ها امروز دارای تجهیزات بسیار مجهز، ولی محیط‌بانان از امکانات بسیار فرسوده بهره‌گیری می‌کنند که در نتیجه، بیش از140 شهید در بین محیط‌بانان، شاهد هستیم.
حفظ خاک
لایحه حفظ خاک نیز مورد تأیید شورای نگهبان قرار گرفت که بر اساس آن، مسببان تخریب خاک بر اساس این لایحه‌ها مجازات می‌شوند که این قوانین سختگیرانه باعث بهینه‌سازی خاک می‌شود.
کشتن خرس
کشتن یک قلاده خرس در استان مازندران با وضع فجیع باعث جریحه‌دار شدن انسانیت در کشورمان و حتی در سطح بین‌المللی شده است.
صرفه‌جویی در آب
بر اساس بارندگی‌های اخیر نباید از صرفه‌جویی آب غافل بمانیم که ضرورت دارد که از90 درصد سهمیه آب بخش، حفاظت کنیم با توجه به اینکه صدور4 هکتار اراضی آبی به صورت سنتی آبیاری می‌شوند، لذا بقیه اراضی می‌توانند صرفه‌جویی را مختل کنند.
آتش‌سوزی‌ها
کنترل آتش‌سوزی‌ها در عرصه‌های جنگلی و خشکی‌های منطقه‌ای نیز به این خطر اضافه می‌کند. به‌خصوص آنکه در زمان پژمرده و زرد شدن گیاهان در مراتع و جنگل‌ها، باعث آتش‌سوزی سریع می‌شود.
انتقال آب خزر به کویر سمنان!
انتقال آب خزر به فلات مرکزی، یک اقدام ضد محیط‌زیستی و غیرکارشناسی است؛ زیرا بحر خزر، دریای بسته است و میتواند تبعات جبران‌ناپذیری را در برداشته باشد، ضمن آنکه هر نوع برداشت از بحر خزر باعث افزایش شوری و گرمایی در این دریاچه می‌شود و اثر گذاری منفی نیز بر تالاب‌ها خواهد داشت و حیات میلیون‌ها پرنده در تالاب‌های انزلی، میانکاله و بهشهر را به خطر می‌اندازد که نباید اجازه دهیم، دریاچه ارومیه دیگری در کشورمان اتفاق بیفتد. متأسفانه دولت به طور مرتب، همایش‌های علمی برای انتقال آب خزر به فلات مرکزی برگزار می‌کند،
در حالی که این کار خودش غیر علمی است و تبعات آن افزایش خشکی تالاب‌ها و افزایش ریزگردها خواهد بود.