98-2-2
غذای مطمئن
برای تولیدکننده و مصرف‌کننده چه تعریفی دارد؟
تعریف غذای مطمئن
غذای مطمئن، این چنین تعریف می‌شود که از نظر کیفیت و قیمت تمام شده، مطابق نسخه‌های علمی و تجربی در آن هیچ‌گونه آلودگی که برای انسان مضر باشد، یافت نشود و تا حد امکان نزدیک
به قدرت خرید مصرف‌کننده تولید شده باشد و تولیدکننده نام، نشانی و شرح تضمین خود را روی بسته‌بندی درج کند.
استکبار جهانی امروز به این واقعیت دست‌یافته که از نظر نظامی نمی‌تواند با ایران مقابله کند، ولی از دریچه‌های تبلیغاتی از یک سو و از همه مهم‌تر، مواد غذایی، کشورمان را محک زده و عده‌ای از حوزه‌‌ها مربوط به تقلب در این مواد را نیز با خود همراه کرده است.
اگر به گمرکات به ویژه بنادر جنوب سری بزنیم، در آنجا کشتی‌هایی را ملاحظه خواهیم کرد که در حال تخلیه و توزیع سویا، ذرت دانه‌ای، برنج، روغن و سایر موادغذایی به مقادیر قابل‌توجهی هستند که ممکن است برچسب تراریخته نداشته باشند، ولی آیا واقعاً تراریخته نیستند!؟
گاوها و مرغ‌های ما از جیره‌هایی استفاده می‌کنند که فرصت تجزیه و تحلیل مواد اولیه وارداتی آنها به علت آنکه این دامداران و مرغ‌داران این روزها بیشتر درباره ارزهای 4200 تومانی، نیمایی یا آزاد بحث می‌کنند، وجود ندارد که دریابند تا چه اندازه سموم «گلی‌فوسیت» یا رانداپ (برای مبارزه با علف‌های هرز در مزارع سویا، ذرت و جو در کشورهای تولیدکننده) برای آنها استفاده می‌شود و چگونه یکبار به خاطر دست‌کاری ژن‌ها و انتقال ژن ویژه (که سم BT را در خود نهفته دارد) به داخل بذرها، محصول را سرطان‌زا می‌کنند و یکبار دیگر همین آلودگی را با کاربرد سموم «گلی فوسیت» انجام می‌دهند تا دوبار سودهای کلان را نصیب 5 شرکت آمریکایی، سوئیسی و آلمانی کنند! یک بار به خاطر فروش بذرهای تراریخته و یکبار هم برای فروش سموم «گلی‌فوسیت» که شعار آنها نیز تولید انبوه و اقتصادی برای انبوه جمعیت رو به رشد است، ولی در واقعیت این شرکت‌ها کسب سودهای کلان را در مقاصد خود دارند.
غذاهای تراریخته را می‌توان در فروشگاه‌های آمریکا به وفور پیدا کرد، ولی در اروپا چون مصرف‌کننده هوشیارتر است، با وجود آنکه شرکت «بایر» آلمان فناوری تولید محصولات تراریخته را از «مونتسانتوی» آمریکا خریداری کرده، فروش این محصولات در آلمان ممنوع است.
در کشور ما گذشته از آنکه گوشت و لبنیات به غیر از گوشت‌های وارداتی، اکثراً تولید داخل هستند؛ شیشه‌های روغن‌های وارداتی می‌توانند قابل آزمون و اثبات باشند، اما روی شیشه‌های روغن‌های کلزا و آفتابگردان، به ندرت برچسب GMO یا تراریخته ملاحظه می‌شود، که اگر ما نتوانیم یا فرصت نداشته باشیم تا از سفارش‌دهندگان و واردکنندگان این مواد بازخواست کنیم، حداقل باید از وزارت بهداشت و درمان خودمان تقاضا نماییم که آمار سرطان‌ها را در کشورمان،به تفکیک آن دسته که از مصرف محصولات تراریخته و آن دسته که از مصرف محصولات داخلی حاصل مصرف نامتعارف کودهای شیمیایی و باقی‌مانده سموم ناشی می‌شوند، در اختیار مصرف‌کننده‌ها قرار دهند، زیرا دشمنان ما از جمله لابی‌های صهیونیست، این آمارها را دقیقاً رصد می‌کنند و به همین بی‌احتیاطی‌های ما دل بسته‌اند تا با افزایش درصد سرطان‌ها در کشورمان شاد بشوند یا به قول خودشان به اهدافشان برسند!
در همین حال، همیشه باید این حساب را نزد خودمان باز کنیم که هر تکه کوچک از کبدمان، صدها میلیون تومان می‌ارزد.
از مصرف کننده کمک بگیریم
در کشورهای پیشرفته که برای تغذیه مطمئن مردم، رسالت‌های ویژه‌ای را در دستور کار خود دارند، خود مصرف‌کننده را مأمور نظارت‌ها در بازار کرده‌اند تا جائی که عرضه کننده مجبور است که نه تنها در فروش هر ماده غذایی بلکه در تهیه و تأمین آن، دقت فراوانی را به کار گیرد و در واقع خواسته‌های مصرف‌کننده را بر اساس آنچه آموزش دیده و اطلاعاتی که از سازمان‌های آموزش‌دهنده و ترویج‌کننده کیفیت‌ها دریافت نموده، در نزد فروشنده که میتواند یک شرکت توزیع‌کننده یا خود تولیدکننده است، دیکته کند که در تعریف غذای سالم دقت و احتیاط مصرف‌کننده در انتخاب‌‌ها تأکید شده است.
نقش حمایت‌ها میتواند کارساز باشد
البته تولید غذای مطمئن در هر کشوری بستگی به عوامل مختلفی دارد که میتواند روش‌های تولید را توجیه کند، و از مهم‌ترین این عوامل، قدرت خرید مصرف‌کننده و حمایت‌های یارانه‌ای دولت و دسترسی به نیروهای متبحر است تا رقابت‌های تنگاتنگ در بازارهای جهانی، تولیدکنندگان را به سوی کشاورزی دقیق و دریافت اطلاعات لازم از ماهواره‌ها برای کشت و کار و سوق دادن مدیریت‌ها به این سو، ناگزیر کرده است، تا بتوانند سهم قابل توجهی را در بازارهای جهانی به خود اختصاص دهند.
در کشور ما کیفیت‌ها و توجیه اقتصادی تولید به نوع خاک، اقلیم، روش‌های خاک‌ورزی و ابزار و مدیریت‌های در اختیار بستگی دارد.
روش‌های زراعت، میتواند کیفیت‌ها و کمیت‌ها را رقم بزند
اگر هدف از خاک‌ورزی، افزایش تدریجی سهم هوموس و کربن در خاک باشد که میتواند با روش‌های حفاظتی صورت گیرد، با شخم، دیسک و ماله‌کشی و سپس کودپاشی شیمیایی، کاملاً متفاوت و از همین آغاز میتواند کیفیت و کمیت و توجیه اقتصادی تولید را رقم بزند. در همین حال، استفاده از بهترین بذرها در رابطه با قوه نامیه، با استفاده از هر روش، واکنش متفاوتی را از خود نشان می‌دهد و تلنگر دوم پس از خاک ورزی در روش‌های کاشت که بذر در خاک کاشته یا پاشیده می‌شود و با چه نوع کودی تغذیه می‌شود، میتواند بهره‌وری و مقدار تولید در واحد سطح را تحت تأثیر قرار دهد.
کودهای دامی، آلوده‌کننده محیط‌زیست
بسیاری از زارعان و باغداران حتی کشاورزان نمونه، روی کودهای دامی پوسیده یا غیر پوسیده، خیلی حساب باز می‌کنند. در حالی که این نوع کودها فقط می‌توانند با اختلاط مواد مصرفی دیگر که قاعدتاً باید در کارخانه‌های تولید کودهای ارگانیک عمل‌آوری شوند، می‌توانند برای اصلاح خاک کارساز باشند، در غیر این‌صورت اکثراً باعث آلودگی محیط‌زیست، مخاطرات جدی در سلامتی کشاورزان و عدم تحقق اهداف واقعی زراعت و باغداری در مورد کیفیت‌ها و کمیت‌ها شود.
عملیات داشت به تخصص‌های ویژه‌تری نیاز دارد
این عملیات میتواند در کیفیت، کمیت و قیمت تمام شده هر محصول سهم قابل توجه خود را داشته باشد، که در این مرحله، روش‌های آبیاری، تغذیه گیاه و مبارزه با آفات، روابط تنگاتنگی را با یکدیگر دارند و اگر این سه حرکت با هماهنگی و توسط گروه‌های کارآشنا و متبحّر انجام شود، به مراتب کارسازتر و مطمئن‌تر خواهد بود و آسیب‌های کمتری نیز به محیط زیست وارد می‌شود و محصول نیز با آلودگی حداقل
به مرحله برداشت می‌رسد.
نباید فراموش کنیم که یک برداشت مطمئن و پربار، در نتیجه کاشت و داشت برنامه‌ریزی و حساب شده محقق می‌شود و عوامل گرانقیمت تولید را با حداقل مصرف و کاربرد، به سوی حداکثر شرایط برداشت سوق می‌دهد.
مواد اولیه صنعت، نظارت‌ها را میطلبد
هرآنچه در مزارع و باغ‌ها تولید می‌شود، می‌توانند مواد اولیه کارخانه‌های صنعت غذا و صنایع تبدیلی باشند.
در این قبیل صنایع، توفیق دستیابی، نصیب کارخانه‌هائی است که مقدار و نوع مواد اولیه مورد نیاز واحد فرآوری خود را تعریف و نظارت شده به کشاورزان سفارش تولید می‌دهند و پس از تحویل، قبل از شروع فرآوری، یکایک این موارد را در آزمایشگاه‌های خود مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌دهند و در تبلیغات برای فروش، بر اساس واقعیات ملموس و اثرگذار عمل کرده و در واقع استانداردهای کنترل نقاط بحرانی HACCP را دنبال می‌کنند.
کارخانه‌های صنایع تبدیلی که در واقع محصولات خاصی را برای مصرف در سایر صنایع از جمله صنعت غذا، مرغداری، دامداری و آبزیان فرآوری می‌کنند، شایسته است که برای اعتمادسازی بیشتر
به همراه تحویل محصولات خود، بر اساس فرمول‌بندی این محصولات، نسخه نویسی و متعاقباً نظارت بر مصرف صحیح، به موقع و به اندازه را نیز در نزد مشتریان خود، در دستور کارشان قرار دهند، تا با حداقل مصرف، حداکثر بهره‌وری در این واحدها صورت گیرد.
کیفیت پخت نان به عنوان پرمصرف‌ترین غذای مردم
در صنعت غذا، پخت نان در مقایسه با سایر مواد غذایی پر مصرف، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است که در سال‌های گذشته و دهه اخیر، پخت نان در رابطه با مصرف مقدار و نوع گندم و افزودنی‌ها، دچار چالش‌های متفاوتی شده است. از مشکلات قابل توجه در پخت نان، مقدار و نوع نمک (از دلایل افزایش فشار خون)، جوش شیرین(از دلایل بیماری مونقولیسم یا کوتاهی قد و نارسائی‌ها در دستگاه گوارش و سایر عوارض آن) و مصرف گندم‌های ناشناخته، عدم رعایت دقیق خواب گندم و خمیر که در نهایت باعث کاهش ماندگاری نان و افزایش ضایعات آن می‌شود، ضمن آنکه بسیاری از عوامل ذکر شده در فوق باعث سوء هاضمه در افرادی می‌شود؛ به‌خصوص آنهایی که نمی‌توانند پروتئینی را به نام «گلوتن» تحمل کنند. البته درباره نان بحث‌های زیادی مطرح است و امروز توسط برخی از کارخانه‌های پخت نان، کیفیت‌ها رشد زیادی کرده‌اند و نان‌هایی با کیفیت مطلوب و قابل تحمل از انواع غلات از جمله گندم پخت می‌شوند، ولی قیمت فروش این قبیل نان‌ها از قدرت خرید و گاهی ذائقه اکثریت مصرف‌کنندگان خارج است.
در تولید لبنیات، باید مواظب سهم آلودگی‌ها باشیم
تولید شیر و لبنیات به خاطر حساسیت این محصولات در مقابل آلودگی‌ها، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است که بحث درباره مسائل روز این حوزه در این مختصر نمی‌گنجد، ولی ذکر سرفصل‌های آن میتواند اهمیت آن را خاطر نشان سازد.
1-آلودگی تولید شیر امروز از ده هزار سلول آلوده در میلی‌لیتر تا 50 میلیون به فراخور روش‌های نگهداری و دوشیدن، نگهداری و حمل و نقل شیر متغیر است.
توجیه اقتصادی
2- در گاوداری‌های صنعتی، گاهی مشاهده می‌شود که توجیه اقتصادی تولید به خاطر افزایش قیمت خوراک و بهره‌های بانکی، از بین می‌رود و میانگین تولید شیر گله کمتر از 25 لیتر در روز می‌شود.
افزایش قیمت گوشت، گاوهای شیری را روانه کشتارگاه‌ها می‌کند!
3- افزایش قیمت گوشت در بازار باعث گردید که گاوهای شیری کمتر از تولید روزانه 25-20 لیتر به کشتارگاه‌ها تحویل شوند که این روند میتواند اصالت‌های ژنتیکی گاوهای هولشتاین ایرانی را مورد خدشه قرار دهد.
4- شیرهای سرگردان در بازار به مصرف لبنیاتی می‌رسد که اغلب هیچ‌گونه برچسبی روی آن نصب نشده و کیفیت این محصولات لبنی را زیر سئوال می‌برد.
بازرگانی بی‌ثبات
5-بازرگانی شیر خشک، مواد اولیه خوراک دام و نوسان ارز به عنوان عامل سرنوشت‌ساز برای تهیه راهبردهای پایدار، کیفیت، کمیت و توجیه اقتصادی تولید شیر و لبنیات را از یک سو و انواع گوشت سفید و قرمز و تخم‌مرغ را از کم و بیش مشابه
به همین نارسایی‌ها تحت تأثیر قرار داده است.
در خاتمه خالی از لطف نیست یادآوری کنیم که تغذیه مطمئن برای دولتمردان که خودشان نیز از مصرف‌کننده‌ها هستند میتواند برای خدمت به مردم، حکم فکر فعال و سازنده در بدن سالم را داشته باشد که نتیجه آن میتواند به کاهش بوروکراسی اداری، هم رزم شدن با مردم در مبارزه با فساد و سپردن کار مردم
به مردم بینجامد.
