99-1-8
توليدکنندگان و تامينکنندگان غير از تراکتورسازي تبريز و اروميه، فقط 5 درصد تامين ماشينها و ادوات کشاورزي بخش را در چرخه کار خود دارند و از تبعيضهاي داخلي گله ميکنند.
توليد و تأمين ماشينها و ادوات کشاورزي به ويژه نيروي محرکه، چند سالي است، دچار بيبرنامگي و باري به هر جهت شده است، به طوري که از يک سو تحريمها و از سوي ديگر عدم دسترسي کشاورزان به فناوريهاي نوين و نيز عدم اقتصادي نبودن توليد تراکتور، کمباين و ادوات و تجهيزات کشاورزي جملگي توسعه مکانيزاسيون را مختل و با کاهش تيراژها، مواجه ساخته که به افزايش قيمتهاي تمام شده، منجر ميشود، ضمن آنکه توان رقابت براي توليد و نيز خدمات پس از فروش براي دستاندرکاران اين حوزه دچار خدشه و وقفه شده است.
براي ارزيابي و بررسي موانع توليد، تامين و خدمات پس از فروش ماشينهاي کشاورزي، در تماس با اعضاي انجمن توليدکنندگان و تامينکنندگان تراکتور و کمباين، نظرات آنها را درباره وضعيت روز فعاليت و آيندهسازي اين صنعت پرس و جو کرديم که در زير، نظر علاقهمندان را به خلاصهاي از موارد مطرح شده جلب ميکنيم.
چرا کشاورز را از کاربرد دستگاههاي نوين محروم ميکنيم؟ واردات تکنولوژي نوين با ارز آزاد اگرچه بسيار گران تمام ميشوند، ولي جايگاه ويژه خود را نزد مديران آيندهنگر دارند.
چرا به وارد کننده تحکم ميکنيم که بايد به همان ميزان که سال گذشته نيازهاي کشاورزان را از خارج وارد کردهاي، اقدام به واردات بنمائيد، در حالي که هر سال وضعيت اقتصادي و پيامدها و ضوابط آن تغيير ميکند. براي مثال نزديک به چند سال است واردات تراکتورهاي سنگين بيش از 180 قوه اسب، با ارز آزاد صورت ميگيرد، در حاليکه اين تراکتورها براي کششزيرشکنهايعميق که بتواند خاکهاي فشرده شده را بشکافد و هوادهي نمايند، از ضروريات اجتنابناپذير شده است.
کارخانهداران نيز، کاهش توليد نيروي محرکه را اين چنين توجيه ميکنند:
1- مشکل سرمايه در گردش و بهينهسازي با سرمايهگذاري از ضروريات راهاندازي خطوط توليد عنوان شده، که در صورت عدم رعايت هر يک، توليدکننده نميتواند با واردات تراکتورها و کمباينهاي تمامساخت با ارز 4200 توماني رقابت کند، ضمن آنکه شش عامل، بازدارنده اقتصادي شدن توليد و تامين را براي تقويت مکانيزاسيون تحت تاثير قرار داده است:
الف: عدم دسترسي به فناوري نوين و گران شدن ابزار توليد که ميتواند به پسرفت کيفيت و کميت بيانجامد.
ب: مشکل تيراژ اندک ميتواند از اقتصادي شدن محصول براي رقابت در سطح بينالمللي بکاهد.
ج: براي تامين قطعات منفصله، بوروکراسي هزينههاي کلاني را به توليد کننده وارد ميسازد، در حالي که در بسياري از جهات توليدکنندگان ميتوانند اغلب نيازهاي خود را بسيار سريعتر از قاچاقچيها خريداري کنند. بنابراين بوروکراسي، زمينهساز افزايش و رونق قاچاق شده است و ضرورت دارد که در کليه ضوابط برخورد با توليدکننده و وارد کننده تجديدنظر شود.
از آنجايي که بنگاههاي اقتصادي نشاني مشخصي دارند، هميشه در معرض هزينههايي مثل ماليات، عوارض و ساير صدمات اقتصادي هستند، در حالي که قاچاقچيها با درآمدهاي آنچناني، قابل شناسائي و پيگيري نيستند.
د: ممنوع کردن واردات به بهانه توليد مشابه داخلي براساس ادعاهاي بيپايه و اساس و بدون دريافت حمايتها براي توليد کننده واقعي يا ادعاها بدون امکانات، هر دو ميتوانند توقف توليد واقعي را موجب شوند.
توليد اقتصادي يک دستگاه فني کوچک، ضرورت دارد که حداقل از امکانات ارزي و ريالي و سرمايه در گردش برخوردار باشد، ولي نبايد انتظار داشته باشيم که با دست خالي حمايتهاي توليد دريافت کنيم. براي ارزيابي و آيندهنگري اين صنعت، به بازنگري اساسي نيازمنديم.
ه: از طرفي واردات کمباين و چاپرهاي دست دوم باعث ميشود که واردکنندگان مشابه نو، عقبگرد کنند، به خصوص آنکه امتيازاتي براي دست دوم وجود دارد که براي نو قائل نشدهاند.
ز: اينکه عنوان کنيم، چون يک مدل تراکتور قبلاً وارد نشده، دليل نميشود که اين نوع مدل جديد وارد نشود. در کشور ما باغداراني هستند که با فناوري نوين و ويژه، ميتوانند محصول با کيفيت صادراتي توليد کنند و اغلب خريداران خارجي با بازديد از اين قبيل باغها، براي خريد محصولشان راغبتر ميشوند.
ح: واردات با ارز ناشي از صادرات در ظاهر کارگشا مينمايد، ولي در عمل واردکننده را به سردرگمي ميکشاند، زيرا صادر کننده نيز سياستها و ترفندهاي خود را اعمال ميکند.
ط: سهميهبندي براي واردات نيروي محرکه معلوم نيست که بر چه اساسي انجام ميگيرد، زيرا به يک وارد کننده ناگهان مدعيشده تا چند برابر ديگري که واجد شرايطتر است، مجوز واردات ميدهند.
ي: تراکتورسازي تبريز در پاسخ بهاينکه اخيراً مورد انتقاد سازندگان ادوات و وزارت جهاد کشاورزي قرار گرفته است: بانک کشاورزي چند ماهي بود که سامانه خود را بسته بود و اين مانع بهعنوان مشکلي به تراکتورسازي تبريز نسبت داده شد که اين برچسبها به اين شرکت نميچسبد، ضمن آنکه ساخت اين کارخانه در کشورهاي اروپايي مورد استقبال قرار گرفته است.
از طرفي در پاسخ به اين سؤال که قيمت تراکتورهاي ساخت تبريز به دو برابر افزايش يافته در حاليکه قيمت گندم و ساير محصولات زراعي و باغي به اين ميزان افزايش نيافته، مشکل را بايد در مديريت مکانيزاسيون جستجو کرد که هنوز توفيق نيافته که ميانگين توليد در واحد سطح گندم را از 3.5 تن در هکتار به دو برابر افزايش دهد تا توازن قيمت تمامشده در صنعت و کشاورزي برقرار شود!
حل مشکل سرمايه در گردش و رونق سرمايـهگــذاري
از ضــروريات راهانـدازي خطوط توليد عنوان شده، که در صورت عدم رعايت هر يک، توليـدکننده نميتواند با واردات تراکتـورها و کمباينهاي تمام ساخت، با ارز 4200 توماني رقابت کند