99-1-34
آنها مي‌توانند
دوست يا دشمن محصول شما باشند
نماتدها به گروهي از جانوران پرسلولي و کرمي‌يا نخي‌شکل گفته مي‌شود که داراي ساختمان غيربندبند هستند و در يک يا دو انتها ممکن است باريک‌تر شده باشند. نماتدها از بي‌مهرگان هستند و در يک انتهاي بدن، سر و در انتهاي ديگر دُم قرار دارد. نماتدها رشته‌اي يا کرمي‌شکل بوده ولي ماده برخي از آنها ممکن است ليمويي‌شکل (Heterodera)، گلابي‌شکل و يا متورم و بادکرده (Meloidogne) باشد. اندازه نماتدها متغير بوده و طول آنها در نماتدهاي انگل گياهي بين 10 1 ميلي‌متر است ولي در آسکاريس به 30 20 سانتي‌متر و در کرم پيوک به 120 سانتي‌متر هم مي‌رسد. بيشتر نماتدهاي انگل گياهي با چشم غيرمسلح ديده نمي‌شود و نازک و نيمه‌شفاف هستند. حدود 1500 گونه نماتد شناخته شده است که فقط 10 درصد آنها انگل گياهان هستند. تقريباً در هريک گرم خاک مرطوب، 100 5 نماتد وجود دارد که از نظر تنوع بسيار متغير است و بسياري از آنها از باکتري‌ها، قارچ‌ها، جلبک‌ها و ساير نماتدها تغذيه مي‌کنند. نماتدها پس از حشرات، متنوع‌ترين جانوران مي‌باشند و در تمامي‌محيط‌ها وجود دارند و شاخه Nematoda هرجا آثاري از رطوبت وجود داشته باشد، آنها هم هستند. نماتدهاي انگل گياهي، داراي يک نيزه دهاني هستند که در نماتدهاي آزادزي وجود ندارد.
اکثراً نماتدهاي گياهي، متعلق به راسته استايلت Stylete هستند. مري نماتدهاي انگل گياهي، دوقسمتي است که در قسمت مياني مري راسته Dorylaimida و تعداد کمي از راسته Tylenchida، ماهيچه‌هايي براي مکش وجود دارند. استايلت براي نفوذ به سلول و تزريق بزاق به منظور حل‌کردن محتويات سلول به‌کار برده مي‌شوند.
دستگاه گوارش نماتدها از سه قسمت عمده تشکيل شده است:
قسمت جلويي، مياني و عقبي. قسمت جلويي دستگاه گوارش شامل دهان، حفره يا محوطه دهاني، مري و دريچه مياني روده است. قسمت مياني، شامل روده و قسمت عقبي، شامل دريچه بين روده و راست‌روده و مخرج است.
نماتد چيست؟
نماتدها فاقد دستگاه گردش خون و تنفس هستند و اکسيژن لازم براي تنفس خود را از طريق نفوذ به ديواره بدن به‌دست مي‌آورند. نماتدها موجوداتي دوجنسي هستند و داراي نر و ماده بوده و توليدمثل‌شان از طريق جفت‌گيري انجام مي‌شود و به‌نظر مي‌رسد که مانند حشرات،هورمون‌هاي جنسي در جلب نر و ماده مؤثر باشند. بکرزايي و هرمافروديسم (نرمادگي) نيز در نماتدها ديده شده است. دوره زندگي نماتدها شامل يک مرحله تخم، چهار مرحله لاروي و يک مرحله بلوغ است. هر نماتدي در طول زندگي خود چهار بار تغيير جلد انجام مي‌دهد و معمولاً اولين تغيير جلد در داخل تخم انجام مي‌شود و نماتد به‌صورت لارو از تخم خارج مي‌شود. به‌طور کلي نماتدها موجودات هوازي هستند و براي فعاليت احتياج به اکسيژن دارند ولي دستگاه‌هاي خاصي براي تنفس ندارند.
نماتدهاي انگل گياهي، اغلب در خاک زندگي مي‌کنند و ريشه و ساير اندام‌هاي خارجي معمولاً در بيرون بافت گياه قرار دارند و با استايلت خود مواد غذايي را از درون بافت گياه کسب مي‌کنند ولي انگل‌هاي داخلي مانندMeloidogyne وارد بافت گياه شده و ممکن است تا ناحيه استوانه مرکزي نيز پيشروي کنند و مي‌توانند باعث شکسته شدن مقاومت گياهان به برخي قارچ‌هاي مولد پژمردگي آوندي tusariam شوند و از اين طريق بيماري را گسترش دهند. نماتدها مي‌توانند در انتقال برخي قارچ‌ها و باکتري‌ها دخالت کنند ولي تنها در مورد برخي ويروس‌ها به‌عنوان ناقل Vector شناخته شده‌اند.