98-5-54
کوددهی و تغذیه گیاه از عوامل مهم در بهره‌وری محصولات کشاورزی و باغی است. در مبحث کوددهی، دو موضوع اساسی مطرح می‌شود: نوع کود و میزان آن و روش‌های کوددهی. شاید نوع کودی که انتخاب می‌شود مناسب باشد، اما اگر به صورت نادرستی استفاده شود، آثار جانبی منفی برای گیاه به دنبال خواهد داشت، بنابراین، کوددهی باید برحسب نوع گیاه و در نظر گرفتن کلیة شرایط اجرا شود. در مورد استفاده از کودهای حیوانی، ارگانیک یا شیمیایی به صورت جداگانه دیدگاه‌های متفاوتی وجود دارد، اما واقعیت آن است که با توجه به جمعیت روزافزون، بهره‌وری و میزان تولید حرف اول را می‌زند، هرچند که سلامت محصول تولیدی نیز خود موضوعی اساسی است. برای در نظر گرفتن کلیة شرایط، نظر غالب بر آن است که کودهای شیمیایی و دامی لازم و ملزوم یکدیگرند و خصوصاً در مورد باغ‌ها باید مورد استفاده قرار گیرند. کود حیوانی شرایط جذب را برای عناصر شیمیایی هموار می‌سازد و به صورت تکمیلی می‌توانند نیازهای گیاه را تأمین کنند. معمولاً توصیه می‌شود که در باغ‌ها از کودهای حیوانی به مقدار 20 تا 30 تن در هکتار و به صورت هر سه سال یکبار استفاده شود. اگر فاصلة استفاده از کودهای حیوانی و شیمیایی افزایش یابد، مصرف زیاد کودهای شیمیایی علاوه بر عوارض سوء، میزان حاصلخیزی خاک را دچار مشکل می‌کند و حالت تخلخل خاک و شرایط جذب را
مختل می‌سازد.
برای اینکه میزان کارآمدی کود افزایش یابد، روش کوددهی نیز اهمیت خاصی می‌یابد. در باغ‌ها روش چالکود را توصیه می‌کنند، در حالی که روش سطحی نیز نوعی دیگر از کوددهی است که هزینة کمتری دارد و کاربرد آن نیز ساده‌تر است. البته این روش برخی معایب ماهوی دارد که از جمله تثبیت منگنز در خاک است که از دسترس گیاه خارج می‌شود. به علاوه، احتمال دارد که برخی عناصر نظیر فسفر و روی نیز به سختی
جذب شوند.
اگر از کودها به صورت سطحی استفاده شود، با وجود بارندگی‌های شدید یا آبیاری غرقابی، بسیاری از بذور علف‌های هرز نیز رشد و از محل ذخایر کود تغذیه می‌کنند و از طرفی، موجب آلودگی‌های محیط زیستی نیز می‌شوند. در جاهایی که فاصلة درختان زیاد است، به علت آفتاب‌خوری زیاد، رشد علف‌ها نیز با سرعت بیشتری صورت می‌گیرد. در روش سطحی در ناحیه آبچکان درخت، به صورت نواری دور تا دور درخت را با بیل می‌کنند و پس از برگرداندن خاک کوددهی می‌کنند. علت این امر تغذیه ریشه‌های فعال درخت در این بخش‌هاست. گاهی در زمین‌های زراعی از این روش استفاده می‌شود که با مضرات آن نیز روبه‌رو هستند، اما در باغ‌ها سایر آلترناتیوها از جمله روش چالگود کردن نیز وجود دارد که دوام آن بیشتر است و می‌توان به صورت مطمئن‌تری از آن استفاده کرد.
خزه اسفاگنوم
خزه اسفاگنوم، بقایای خشک شده گونه‌های مرداب‌های اسیدی جنس اسفاگنوم می‌باشد که ظرفیت جذب آب بسیاری دارد؛ یعنی 10 تا 20 برابر وزنش آب جذب می‌کند. این خزه شامل کمی مواد معدنی و دارای واکنشی در حدود 5/3 می‌باشد. از ویژگی‌های این ماده این است که استریل بوده و حاوی چند ماده اختصاصی قارچ‌کش است که از مرگ گیاهچه جلوگیری می‌کند.
بهترین زمان تهیه کود سبز
بهترین زمان تهیه کود سبز، پس از گل رفتن گیاهان است. گیاه کودی انتخاب شده باید در زمان گلدهی یا خوشه بستن به زیر خاک برده شود؛ زیرا که قبل از این زمان، رشد و نمو قسمت‌های سبزینه‌ای گیاه کافی نبوده و از برگرداندن آن، ماده آلی غذایی مورد استفاده قرار می‌گیرد که بدین منظور، گیاهان برای مدت زمانی معین در مزرعه کاشته شده و بعد از رشد کافی به زمین برگردانده می‌شوند. از گیاهان زراعی گوناگون، اعم از علوفه‌ای و بقولات مانند انواع شبدر، عدس، باقلا و … همچنین گیاهان خودروی مانند ختمی، گل بنفشه، مرغ و حتی بعضی از اجزای گیاهی مانند ساقه و برگ سیب‌زمینی و شلغم می‌توان به عنوان کود سبز استفاده کرد.
گیاهانی برای تهیه کود سبز مناسب هستند که ویژگی‌های زیر را داشته باشند:
1ـ رشد سریعی داشته باشند و مدت کوتاهی زمین زراعی را اشغال کنند.
2ـ پرشاخ و برگ، شاداب و سرشار از مواد غذایی باشند تا هم با سایه خود، مانع سبز شدن بذر علف‌های هرز شوند و هم زیر خاک بردن آنها به سادگی انجام گیرد.
3ـ کم توقع بوده و برای حداکثر رشد خود به کود حیوانی یا شیمیایی کمتری احتیاج داشته باشند.
4ـ نیاز آبی آنها بسیار کم باشد که این ویژگی در مناطق گرمسیری و خشک اهمیت بیشتری دارد.
