98-2-42
لزوم ترویج و توسعه کشت نشایی علی الخصوص در چغندرقند مزایای آن در شماره‌های قبلی بیان شده بود
کشت نشایی چغندرقند به روش ریشه لخت، علیرغم اینکه در سنوات گذشته به‌صورت تحقیقات و انجام کشت‌های آزمایشی جسته و گریخته در کشور مسبوق به سابقه است، اما از سال 1394 با تأکید معاون زراعت و مجری طرح چغندرقند وزارت جهاد کشاورزی، شکل جدی‌تری به خود گرفت تا جایی‌که برخی کشاورزان استان‌های کردستان و قزوین چغندرقند را به‌صورت نشایی و البته با استفاده از دست و نیروی کارگری انجام دادند.
فواید طرح ازجمله کاهش مصرف آب، کاهش طول دوره رشد و هزینه‌های داشت بر کسی پوشیده نبود و یکی از معضلات توسعه طرح به دلیل بومی بودن این روش، مکانیزاسیون بود و فقدان نشاکاری که بتواند نشای چغندرقند را با استقرار عمودی صحیح به خاک انتقال دهد، به خوبی احساس می‌شد تا اینکه پروژه تأمین نشاکار مطلوب در سال 1395 توسط گروه تولیدی ماشین‌آلات کشاورزی کاوه شروع شد و بالاخره پس از چندین مرحله تست و بومی‌سازی نمونه اولیه، اسفندماه 1396، خط تولید تماماً داخلی نشاکار نیمه اتوماتیک مدل FXD به‌صورت 4 و 6 ردیفه توسط شرکت ماشین ابزار فارس (کاوه) در شیراز افتتاح شد و به بهره‌برداری رسید.
سری اول تولید با تیراژ 21 دستگاه در اردیبهشت 1397 به متقاضیان 8 استان کشور تحویل شد و بدیهی است با توجه به اولین تجربه انتقال مکانیزه نشا، چالش‌هایی چون نبود بسترسازی مناسب، اندازه غیرمتعارف نشا، توجیه نبودن کشاورزان و حتی بعضاً کارشناسان باعث شود سطح زیر کشت مکانیزه به سطح مورد توقع نرسد.
در حالی با فرارسیدن نیمه زمستان 1397 فصل کشت بهاره چغندرقند نزدیک می‌شد که دولت با تخصیص یارانه قابل توجه 50% برای کشاورز متقاضی تهیه نشاکار، عزم جدی خود را برای توسعه کشت نشایی نشان می‌داد و از طرفی کشاورز هم وسوسه خرید دستگاه یارانه‌ای و استفاده از فرصت به‌دست آمده را در سر داشت و هم نسبت به بازده و عملکرد طرح تردید داشت؛ لذا در این مقطع شرکت تولید کننده تصمیم گرفت تا از کلیه کارشناسان و کشاورزانی که در کشت بهاره 1397 با پروژه انتقال مکانیزه نشای ریشه لخت چغندرقند سر و کار داشتند و همزمان متقاضیان جدید دعوت به عمل آورده و در نشستی مشترک تمامی چالش‌ها و تجارب بررسی شوند. بدیهی است چنین سمیناری هم باعث افزایش کیفیت و رفع نواقص احتمالی دستگاه می‌شد و هم اینکه متقاضیان جدید با کسب تجارب کشاورزان سایر مناطق اصطلاحاً با چشم باز اقدام به انتخاب بین کشت مستقیم و کشت نشایی می‌کردند. لذا شرکت ماشین ابزار فارس (کاوه) به‌عنوان اولین تولیدکننده سری کامل نشاکارهای نیمه اتوماتیک ریشه لخت در کشور در اقدامی شایسته و قابل تحسین و با همکاری دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز به جهت فراهم آوردن فضایی جهت تقابل نظرات کشاورزان و کارشناسان و هم اندیشی با محوریت یکی از محصولات تولیدی خود، سمیناری 2 روزه از تاریخ 22/12/1397 لغایت 23/12/1397 با عنوان «ضرورت توسعه کشت نشایی چغندرقند، مکانیزاسیون، فرصت‌ها و چالش‌ها» و با دعوت از مدیران زراعت و مکانیزاسیون و کشاورزان منتخب و پیشرو 8 استان به همراه کشاورزان متقاضی جدید و کارشناسان سازمان جهاد کشاورزی
استان‌های مربوطه ترتیب داد.
موضوع سخنرانی‌ها در برنامه نخستین سمینار توسعه کشت نشایی چغندرقند به روش ریشه‌لخت، چالش‌ها، فرصت‌ها و مکانیزاسیون که در اسفندماه سال 97 برگزار شد:
1-دکتر شیرزادی از دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز، خوش‌آمدگویی و آغاز برنامه
2-دکتر نادری از دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز، تبیین برنامه‌ها و عملکرد دانشگاه شیراز در خصوص آموزش کشت نشایی
3- دکتر یزدانی، مجری طرح چغندرقند وزارت جهادکشاورزی، سیاست‌های دولت در خصوص کشت نشایی چغندرقند و مشوق‌ها
4- دکتر یوسف‌آبادی، محققان ارشد مؤسسه تحقیقات چغندرقند وزارت جهادکشاورزی، مباحث آموزشی و ترویجی تکنیک کشت نشایی چغندقند
5- آرش کاوه، مدیرعامل شرکت ماشین‌ابزار فارس از گروه صنعتی کاوه، عملکرد شرکت در خصوص تولید و توزیع نشاکارهای تخصصی پروژه
6-مهندس شیرغانی، کشاورز پیشرو استان خراسان شمالی، گزارش کشت و تجارب گذشته
7-مهندس یارمحمدی، کشاورز پیشروی استان مرکزی، گزارش کشت و تجارب گذشته
8-مهندس علیوند از استان آذربایجان غربی، گزارش کشت و تجارب گذشته
9- مهندس احمدی مدیر زراعت استان کردستان، گزارش کشت و تجارب گذشته
10-پرسش و پاسخ
11- حرکت به سمت شهرک صنعتی شیراز و بازدید از خط مونتاژ نشاکار و بذرکار پنوماتیک
12- بازدید از کارخانه خط تولید ادوات کشاورزی و دامپروری – بلوار ولایت
دکتر نیازی، معاون پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز:
دانشکده کشاورزی با بیش از 60 سال قدمت آماده همکاری با بخش خصوصی درجهت ترویج تکنولوژی های نوین و تربیت کارشناسان زبده است.
دکتر یزدانی، مجری طرح چغندر وزارت جهاد کشاورزی:
خوشا تفرج نوروز خاصه در شیراز
که برکند دل مرد مسافر از وطنش
توسعه کشت چغندرقند با اولویت
بهره‌وری مصرف آب و در راستای تغییر الگوی کشت در دستور کار وزارت جهاد کشاورزی قراردارد.
توسعه کشت پاییزه چغندرقند در استان‌هایی نظیر فارس و خوزستان با رویکرد کشت نشایی
ارزش افزوده چغندرقند از نظر رشد درواحد سطح در مقایسه با سایر محصولات زراعی قابل توجه است.
متوسط عملکرد مزارع کشور به بیش از 60 تن در هکتار رسیده است.
به دلیل محدودیت‌های استفاده از روش گلدان کاغذی، تکنیک ریشه لخت به عنوان جایگزین در جهت نیل به مزایای کشت نشایی مطرح شد که ریشه کار در مرکز تحقیقات چغندرقند وزارت جهاد کشاورزی و توسط آقای دکتر یوسف آبادی بود.
در بعد مکانیزاسیون نشاء ریشه لخت هنوز به ایده آل نرسیده‌ایم، اما از نقطه صفر سال 1396 فاصله گرفته‌ایم و جای امیدواری است.
دکتر یوسف آبادی:
کشت نشایی چغندرقند به روش ریشه لخت، بومی کشور ماست و به همین دلیل در زمینه مکانیزاسیون هنوز به تجربه کافی نرسیده‌ایم.
با کشت نشایی چغندرقند در کردستان به عملکرد 147 تن در هکتار رسیده‌ایم.
مهندس شیرغانی، کشاورز پیشرو استان خراسان شمالی:
به دلیل محدودیت‌های اقلیمی و منابع آب از چند سال پیش به فکر روش جایگزین بودم و ای کاش زودتر با این روش و محققان مؤسسه تحقیقات چغندرقند آشنا می‌شدم.
ارزش چنین همایش‌هایی در این است که وقت و سرمایه کشاورزانی که تازه می‌خواهند این روش را شروع کنند، صرف سعی و خطا نمی‌شود. با استفاده از نشاکار گروه صنعتی کاوه، نیروی کارگری را از 60 نفر به 10 نفر کاهش دادم و بار زیادی از دوشم برداشته شد.
مهندس یارمحمدی،
کشاورز پیشرو استان مرکزی:
در حالی که قصد متوقف کردن کشت چغندر را داشتیم، از سال 1396 با آشنا شدن با این روش، مجدداً کار را شروع کردیم. 3 هکتار کشت آزمایشی سال 1396 را به 30 هکتار در سال 1397 افزایش دادیم و در سال 1398 به هیچ عنوان کشت بذری نخواهیم داشت و تماماً کشت نشایی خواهد بود.
مهندس علیوند، رئیس اداره توسعه فناوری‌های مکانیزه سازمان جهاد کشاورزی استان آذربایجان غربی:
استان آذربایجان غربی رتبه اول تولید چغندرقند کشور را دارد و با توجه به سیاست‌های احیای دریاچه ارومیه، توسعه کشت نشایی این محصول در استان ما اهمیتی دوچندان دارد.
مهندس احمدی، مدیر زراعت سازمان جهاد کشاورزی استان کردستان:
هرجا که توانستیم، صنعت، دانشگاه، بخش‌دولتی و خصوصی را با هم ببینیم شک نکنید که موفق خواهیم شد. در استان کردستان عملکردهای خوبی از کشت نشایی داشته‌ایم.
مهندس حسینی،
مسئول مکانیزاسیون شهرستان سقز:
جای شکر و امیدواری است که یک شرکت تولید کننده برای نظرات و انتقادات مشتریان و کارشناسان احترام قائل است.
مهندس حسین پور، مدیر زراعت سازمان جهاد کشاورزی استان بوشهر:
بسیاری از موضوعات مطرح‌شده برایم تازگی داشت.
یکی از بی نظیرترین سمینارهایی بود که تاکنون شرکت کرده بودم چون کشاورز محور بود و شخصاً اطلاعات مفیدی
کسب کردم.
مهندس آسیابی‌زاده، رییس اداره توسعه فناوری‌های مکانیزه سازمان جهاد کشاورزی استان اردبیل:
به دنبال توسعه کشت نشایی چغندرقند در استان اردبیل هستیم و در کشت بهاره امسال آن را عملیاتی خواهیم کرد.
در انتهای سمینار، پنل پرسش و پاسخ به مدت 30 دقیقه برگزار شد و آقایان دکتر یزدانی، دکتر یوسف آبادی و مهندس کاوه به ترتیب پاسخگوی سئوالات مرتبط با نحوه حمایت‌های دولتی، فناوری ریشه لخت و مباحث فنی نشاکار بودند.
مدعوین پس از صرف نهار جهت بازدید از خط تولید نشاکارها به سمت شهرک صنعتی بزرگ شیراز حرکت کرده و پس از بازدید دو ساعته از خط تولید، برنامه روز اول همایش در ساعت 17:30 با حضور در دفتر مرکزی شرکت و صرف عصرانه و حرکت به سمت هتل به پایان رسید. اما با توجه به داغ بودن مبحت همایش و نوین بودن نشاکار، اکثر مدعوین پس از صرف شام و تا پاسی از نیمه شب در لابی هتل مشغول بحث و گفتمان درباره کشت بهاره چغندرقند به روش نشای ریشه لخت 1398 بودند.
روز دوم سمینار در محل هتل با حضور مدیرعامل و مدیر تولید و مدیر فروش شرکت ماشین ابزار فارس و میزگردهای B2B و پاسخگویی به سئوالات کشاورزان و کارشناسان برگزار شد و به نظر می‌رسید متقاضیان جدید نسبت به استفاده از تکنیک نوین کشت نشایی چغندرقند به روش ریشه لخت و استفاده از نشاءکار کاملاً راغب شده‌اند.
آرش کاوه، مدیر عامل
شرکت ماشین ابزار فارس:
اعتقاد داریم ارتقاء کیفیت و ارائه خدمات پس از فروش مناسب‌تر از طریق تضارب آراء حاصل می‌شود و اگر شرکتی بخواهد فروش موفق داشته باشد، باید زمینه و فضای تقابل و هم اندیشی کارشناسان و مشتریان قدیم و جدید سازمان خود را فراهم آورد. در این همایش شاهد حضور بخش خصوصی شامل کشاورزان و صنعتگران، بخش دولتی شامل مجری طرح چغندرقند به همراه کارشناسان زراعت و مکانیزاسیون وزارت جهاد کشاورزی و بخش ترویج و تحقیقات یعنی حضور مشتاقانه دانشگاه و کارشناسان ترویج و تحقیق وزارت جهاد کشاورزی و با محوریت «نقد و بررسی عملکرد نشاکار نیمه اتوماتیک» بودیم و از آنجا که هدف اصلی ما تبلیغات نبود، طی تماس‌های تلفنی از مدعوین خواستیم تمامی محاسن و معایب کار را در جمع مطرح کنند و شکر خدا در زمان خداحافظی با مدعوین، شاهد رضایت کامل آنان از سمینار بودیم و نتایج حاصل بیش از تصور ما بود.