خواص سيب‌زمينی شيرين

98-7-31

سيب‌زميني شيرين از سبزيجات ريشه‌اي پرخاصيت است که به رنگ‌هاي مختلف از بنفش تا قرمز يا زرد کمرنگ و سفيد يافت مي‌شود. انواع قرمز آن گوشت سفت‌تر و عطر بيشتري داشته و انواع کمرنگ آن آبدارتر هستند. گياه سيب‌زميني شيرين از گياهان خزنده با برگ‌هاي لوب شکل است که به خانواده پيچکيان تعلق دارد. از جمله خواص سيب‌زميني شيرين مي‌توان به درمان آسم و برونشيت، تقويت استخوان‌ها، باروري زنان، پيشگيري از آلزايمر و بهبود حافظه اشاره کرد. سيب‌زميني شيرين براي بيماران سرطاني، ديابتي و افراد با فشار خون بالا نيز مفيد است.

جالب است بدانيد:

سيب‌زميني شيرين بيشتر براي مراسم کريسمس و عيد شکرگزاري در ميان مسيحيان شناخته شده است. بقاياي اولين سيب‌زميني‌هاي شيرين در پرو و حدود 8 هزار سال قبل از ميلاد برمي‌گردد. در ايران بيشتر در مناطق سيستان‌وبلوچستان يافت مي‌شود. سيب‌زميني شيرين، ريشه گياه است در مقايسه با سيب‌زميني معمولي که غده‌اي (ساقه‌هاي زيرزميني) است. اگرچه بسياري به اشتباه گمان مي‌کنند نام ديگر سيب‌زميني شيرين در انگليسي «يام YAM» مي‌باشد، اما اين دو سبزيجات با هم متفاوت هستند. سيب‌زميني شيرين، معمولي و يام هر سه به خانواده گياهي متفاوتي تعلق دارند.

خواص دارويي و فوايد سيب‌زميني شيرين

1- ضد سرطان

مطالعات نشان داده سيب‌زميني شيرين داراي خواص آنتي اکسيداني و ضد سرطاني بوده و خطر ابتلاه به انواع سرطان مخصوصاً سرطان کبد، ريه، کليه، کيسه صفرا و سرطان سينه را کاهش مي‌دهد. مطالعه‌اي نشان داده پوست سيب‌زميني شيرين داراي ترکيباتي است که در برابر سرطان مقابله مي‌کند. آنتوسيانين‌هاي موجود در سيب‌زميني شيرين از بروز سرطان روده بزرگ پيشگيري مي‌کنند.

2- ديابت

سيب‌زميني شيرين منبع غني فيبر است و اثر درماني آن روي ديابت شگفت‌انگيز مي‌باشد مخصوصاً اگر از سيب‌زميني شيرين آب‌پز استفاده شود که داراي شاخص گليسمي پايين‌تر بوده و برخلاف سيب‌زميني معمولي سطح قند خون را افزايش نمي‌دهد.

سيب‌زميني شيرين منبع غني بتاکاروتن است و سلامت چشم را تضمين کرده و از بيماري رتينوپاتي ديابتي پيشگيري مي‌کند. البته به تحقيقات بيشتر در اين زمينه نياز است و لازم است افراد ديابتي قبل از مصرف سيب‌زميني شيرين با پزشک خود مشورت کنند.

3- سلامت قلب

سيب‌زميني شيرين منبع غني ويتامين B6 است که هوموسيستئين را از بين مي‌برد، ماده‌اي که مي‌تواند شريان‌ها و رگ‌ها را سخت کرده و منجر به حمله قلبي شود. فيبر موجود در سيب‌زميني شيرين مي‌تواند سطح کلسترول بد خون را کاهش داده و به سلامت قلب کمک کند.

4- کاهش وزن و لاغري

فيبر فراوان در سيب‌زميني شيرين براي کاهش وزن عالي است و باعث مي‌شود فرد مدت طولاني‌تري احساس سيري کرده و غذاي کمتري مصرف کند، فيبر همچنين با کاهش نفخ و باد در شکم به عمل هضم و لاغري کمک مي‌کند. سيب‌زميني شيرين کالري کمي دارد و مي‌تواند جايگزين مناسبي براي سيب‌زميني معمولي در رژيم غذايي باشد. علاوه بر اين آب موجود در سيب‌زميني شيرين فضاي معده را اشغال کرده و باعث ايجاد احساس سيري در فرد مي‌شود.

5- هضم و گوارش

فيبر سيب‌زميني شيرين بيشتر از سيب‌زميني معمولي است، فيبر براي هضم مفيد بوده و سلامت سيستم گوارش را بهبود مي‌بخشد. ترکيبات ضد سرطان سيب‌زميني شيرين خطر فلزات سنگين همچون کاديوم، آرسنيک و جيوه را کاهش داده و براي افرادي که دچار مشکلات گوارشي مانند کوليت اولسراتيو و سندرم روده تحريک‌پذير هستند، مفيد مي‌باشد. سيب‌زميني شيرين حاوي فيتواسترول‌ها است که اثرات مثبتي در سلامت گوارش داشته و براي جلوگيري از زخم دهان و دندان و معده مفيد مي‌باشد.

6- آسم و برونشيت

سيب‌زميني شيرين گرفتگي و خلط را کاهش داده و به درمان آسم و برونشيت کمک مي‌کند. بتاکاروتن موجود در سيب‌زميني شيرين در بدن به ويتامين A تبديل شده و شدت آسم ناشي از ورزش را کاهش مي‌دهد. از سوي ديگر سيب‌زميني شيرين روي دماي بدن اثر مثبت گذاشته و براي احتقان و برونشيت مفيد است. ويتامين C، آهن و مواد مغذي موجود در سيب‌زميني شيرين ايمني بدن را افزايش و سلامت دستگاه تنفسي را بهبود مي‌بخشد.

7- افزايش ايمني بدن

بتاکاروتن و ويتامين C موجود در سيب‌زميني شيرين -مخصوصاً هنگامي که با هم همراه شوند- داراي خاصيت تقويت ايمني هستند.

8- مغز و آلزايمر

آنتي‌اکسيدان‌هاي فراوان موجود در سيب‌زميني شيرين عملکرد مغز را بهبود بخشيده و از آسيب‌هاي اکسيداتيو مغز جلوگيري مي‌کند و خطر ابتلا به آلزايمر را کاهش مي‌دهد. تحقيقات نشان داده عصاره سيب‌زميني شيرين بنفش روي حافظه و يادگيري تأثير مثبت مي‌گذارد و نشاسته موجود در آن منبع انرژي کامل براي مغز است. سيب‌زميني شيرين حاوي ويتامين B نيز است که براي سلامت مغز مفيد بوده و سطح استرس را کاهش مي‌دهد.

9- سلامت استخوان

سيب‌زميني شيرين منبع غني منيزيم و پتاسيم و ويتامين A است که سلامت استخوان را بهبود مي‌بخشند. اگرچه مصرف بيش از حد ويتامين A باعث تحليل استخواني مي‌شود و لازم است قبل از مصرف با پزشک مشورت شود.

10- سلامت چشم

سيب‌زميني شيرين منبع عالي ويتامين E است و از چشم در برابر آسيب‌هاي راديکال آزاد محافظت مي‌کند. از سوي ديگر ويتامين A  و C موجود در آن براي پيشگيري از بيماري‌هايي همچون دژنراسيون ماکولا و آب مرواريد مفيد است.

11- کاهش استرس

سيب‌زميني شيرين حاوي مقادير قابل توجهي منيزيم است که براي عملکرد طبيعي بدن حياتي بوده و از مهم‌ترين مزاياي آن مي‌توان به کاهش استرس و اضطراب اشاره کرد. کمبود منيزيم خطر بروز افسردگي به‌خصوص در دوران پيش از قاعدگي را افزايش مي‌دهد. منيزيم موجود در سيب‌زميني شيرين به رفع کم خوابي افراد مسن کمک مي‌کند و براي بهبود روحيه نيز مفيد است.

12- ضد التهاب

سيب‌زميني شيرين منبع خوب ويتامين‌ها و آنتوسيانين‌ها است که اکثر آنها داراي خواص ضدالتهابي مي‌باشند. همچنين حاوي کولين است که واکنش‌هاي التهابي بدن را کاهش داده و براي درمان بيماري‌هاي التهابي سيستميک در بدن مؤثر است.

13- عفونت باکتريايي

سيب‌زميني شيرين داراي خواص ضد ميکروبي است و فيبر موجود در آن براي جلوگيري از رشد باکتري‌هاي غذا مفيد مي‌باشد. به نظر مي‌رسد عصاره‌هاي اتانول و استون داخل برگ سيب‌زميني شيرين در برابر باکتري‌هايي که باعث ايجاد سينه پهلو و تيفوئيد مي‌شود، مقاوم هستند. سيب‌زميني شيرين و عصاره آن به دليل فعاليت‌هاي ضد ميکروبي براي درمان انواع پاتوژن‌ها و عفونت‌هاي باکتريايي مؤثر است.

14- کاهش فشار خون

غلظت منيزيم و پتاسيم موجود در سيب‌زميني شيرين به کاهش فشار خون بالا کمک کرده و خطر بروز بيماري‌هاي قلبي عروقي را کاهش مي‌دهد.

15- بارداري و باروري

مقادير قابل توجه ويتامين A در سيب‌زميني شيرين براي افزايش باروري در زنان عالي است و به توليد مثل کمک مي‌کند. سيب‌زميني شيرين همچنين حاوي مقاديري آهن است، ثابت شده کمبود آهن يکي از علل ناباروري در زنان مي‌باشد و مصرف آهن خطر ناباروري تخمک‌گذاري را کاهش مي‌دهد. ويتامين A و فولات موجود در سيب‌زميني شيرين براي دوره بارداري و جنين حياتي است.

16- تقويت حافظه

آنتوسيانين‌هاي موجود در سيب‌زميني شيرين بنفش به افزايش حافظه کمک مي‌کند.

خواص سيب‌زميني شيرين براي پوست

توجه داشته باشيد:

قبل از اعمال موضعي هر گونه ماسک يا ضماد روي پوست صورت و ساير نقاط حساس بدن، حتماً اندکي از آن را روي بخش کوچکي از پوست دست تست کرده و 20 دقيقه منتظر بمانيد تا از عدم حساسيت پوست خود مطمئن شويد.

17- جوان‌سازي پوست

سيب‌زميني شيرين داراي بتاکاروتن است که در بدن به ويتامين A تبديل شده و براي توليد و رشد سلول‌هاي پوست ضروري مي‌باشد. آنتوسيانين‌ها نيز داراي خاصيت ضد پيري هستند؛ زيرا با راديکال‌هاي آزاد مبارزه کرده و از استرس اکسيداتيوز سلول‌ها پيشگيري و مانع بروز چين و چروک و علايم پيري پوست مي‌شوند.

18- تقويت پوست و ناخن

سيب‌زميني شيرين حاوي ويتامين C است که از آنتي‌اکسيدان‌هاي ضروري براي توليد کلاژن مي‌باشد. کلاژن جزء اصلي پوست و بافت‌هاي ناخن و مو است.

19- مرطوب‌کننده پوست

پتاسيم و اسيد پانتوتنيک موجود در سيب‌زميني شيرين خاصيت مرطوب‌کنندگي طبيعي دارد.

ماسک مرطوب‌کننده سيب‌زميني شيرين

ابتدا نصف يک عدد سيب‌زميني شيرين را داخل آب‌جوش قرار داده و به مدت 15 دقيقه بجوشانيد تا به قدري نرم شود که چنگال در گوشت آن به راحتي فرو رود. آب آن را بيرون نريزيد. سيب‌زميني آب‌پز را برش داده و با 1 قاشق غذاخوري عسل، 1 قاشق چاي‌خوري پودر زنجبيل و 1 قاشق غذاخوري شير مخلوط کنيد تا کاملاً يک دست شود. ماسک را روي صورت ماليده و بعد از 15 تا 20 دقيقه بشوييد و خشک کنيد. همچنين مي‌توانيد به مدت 3 روز و روزانه يک‌بار صورت خود را با آب سيب‌زميني شيرين که کنار گذاشته‌ايد، بشوييد.

20- سرطان پوست

فولات از مواد مغذي مهم در سيب‌زميني شيرين است که کمبود آن حساسيت به نور ماوراءبنفش خورشيد و خطر ابتلا به سرطان پوست را افزايش مي‌دهد.

21- خواص سيب‌زميني شيرين براي مو

سيب‌زميني شيرين حاوي مواد مغذي همچون ويتامين B، پتاسيم، ويتامين C و روي است که همگي براي رشد و تقويت موها حياتي است.

ماسک موي
سيب‌زميني شيرين

يک عدد سيب‌زميني شيرين آب‌پز را له کرده با عسل، شير نارگيل و روغن نارگيل (هر يک  قاشق غذاخوري) مخلوط کنيد. سپس موها را مرطوب کرده و ماسک را روي همه قسمت‌ها از ريشه تا نوک موها بماليد و بعد از 15 دقيقه با آب گرم بشوييد.

تفاوت سيب‌زميني
شيرين و معمولي

سيب‌زميني معمولي يا سفيد و سيب‌زميني شيرين از نظر ميزان کالري تقريباً يکسان هستند. فيبر موجود در سيب‌زميني شيرين نسبت به سيب‌زميني معمولي کمي بيشتر است. از نظر پروتئين و چربي نيز تقريباً مشابه هستند و مقدار چربي موجود در هر دو نوع سيب‌زميني بسيار ناچيز است. سيب‌زميني شيرين تقريبا دو برابر سيب زميني معمولي ويتامين C دارد و ويتامين A آن نيز بيشتر از نوع معمولي سيب‌زميني است. اگرچه سيب‌زميني معمولي اين کمبود را در مقادير آهن و پتاسيم جبران کرده و سطح اين دو ماده معدني ضروري براي بدن، در سيب‌زميني شيرين کمتر از نوع معمولي آن است.

طرز پخت و روش مصرف سيب‌زميني شيرين

سيب‌زميني شيرين را مي‌توان به روش‌هاي مختلف از جمله پخته ‌شده، بخار پز، سرخ‌ شده در روغن و مايکروويو شده، آب ميوه، خام و پوره استفاده کرد.

روش پخت سيب‌زميني شيرين در فر

سيب‌زميني‌هاي شيرين را شسته و تميز کنيد، سپس آنها را به 8 قطعه يا بيشتر برش دهيد. فر را روي دماي 400 درجه گرم کنيد، سپس روي سيني فر مقداري روغن دانه انگور بريزيد. برش‌هاي سيب‌زميني را ابتدا در آب نمک دريا خيسانده و روي سيني قرار دهيد و به مدت 25 دقيقه داخل فر بپزد. بعد از پختن و سرد شدن، روي آن مقداري روغن ترافل (قارچ کوهي) بپاشيد.

نگهداري سيب‌زميني شيرين

براي ذخيره سيب‌زميني شيرين از يخچال استفاده نکنيد؛ زيرا باعث سفت شدن گوشت سيب‌زميني شده و طعم آن را تغيير مي‌دهد. به جاي آن، سيب‌زميني را در ظرف نگهدارنده سرد و خشک و داراي تهويه خوب و در مکاني به دور از گرماي شديد ذخيره کنيد. با اين روش مي‌توان تا دو هفته سيب‌زميني شيرين را نگهداري کرد.

ارزش غذايي سيب‌زميني شيرين

مواد مغذي موجود در يک عدد سيب‌زميني شيرين پخته به صورت زير است:

کالري: 103

کربوهيدرات: 23.6 گرم

پروتئين: 2.3 گرم

چربي: 0.2 گرم

فيبر: 3.8 گرم

عوارض جانبي و مضرات سيب‌زميني شيرين

سيب‌زميني شيرين ممکن است باعث بروز واکنش‌هاي آلرژيک همچون خارش، تهوع، گرفتگي معده و استفراغ در برخي افراد شود. سيب‌زميني شيرين حاوي مقادير زيادي اگزالات است که براي افراد مبتلا به سنگ کليه يا در معرض آن مضر است. مصرف زياد سيب‌زميني شيرين براي افراد ديابتي خطرناک است.