98-7-20
Welcome to cultivation of potato in the world
به دنياي متنوع کاشت سيب‌زميني خوش آمديد
سيب‌زميني از آن دسته سبزيجات خوش خوراکي است که به زحمتش مي‌ارزد اگر درباره پرورش آن مطالعه و امسال خودتان سيب‌زميني خانواده را تأمين کنيد.
چه چيزي بکاريم؟
سيب‌زميني گونه‌هاي مختلفي دارد که معمولاً با نام زودرس، معمولي (second early) و اصلي (main crop) توصيف مي‌شوند. اين نام‌ها نشان مي‌دهند که اين سيب‌زميني‌ها کي محصول مي‌دهند، به چه فضايي نياز دارند، با چه فاصله‌اي از هم و چه موقع بايد کاشته شوند. اگر فضاي زيادي نداريد، بهتر است سيب‌زميني‌هاي زودرس بکاريد و همچنين خوب است خاطرنشان کنيم که احتمال آفت‌زدگي گونه‌هاي زودرس از آنجا که خيلي زود برداشت مي‌شوند، کمتر است. گونه معمولي (second earlies)
16 تا 17 هفته بعد از کشت مي‌رسند، بنابراين بايد بتوانيد از اوايل تير تا شروع مرداد آنها را برداشت کنيد. گونه اصلي(main crops)
18 تا 20 هفته بعد از کاشت آماده برداشت هستند. بنابراين معمولاً از تير تا مهر ماه مي‌توانيد آنها را برداشت کنيد. گونه اصلي بيشتر از ساير گونه‌ها فضاي باغچه را اشغال مي‌کند، اما اگر مي‌خواهيد مقداري از آن را ذخيره کنيد، بهترين گونه براي انبار کردن است.
نحوه القاي جوانه‌زني
Chitting يعني ترغيب سيب‌زميني بذري به جوانه زدن قبل از کشت. حدود 6 هفته قبل از نشا کردن آنها اين کار را از اواخر دي در مناطق گرم‌تر کشور يا در ماه بهمن در مناطق سرد‌تر کشور شروع کنيد. هر سيب‌زميني بذري داراي سر گرد‌تر و ضخيمي است که چند «چشم» دارد. قسمت‌هاي غده مانند سيب‌زميني را به‌گونه‌اي قرار دهيد که سر ضخيم آن در بالا‌ترين قسمت سيني يا جعبه تخم‌مرغ و در مقابل نور طبيعي زيادي قرار گيرد. وقتي جوانه‌ها به 5/1 تا 5/2 سانتي‌متر رسيدند، آماده کاشت در بيرون هستند.
نحوه کاشت سيب‌زميني
سيب‌زميني‌هاي جوانه زده را زماني که خاک شروع به گرم شدن کرده است، بکاريد، معمولاً از اواسط اسفند يا اوايل فروردين. براي شروع شياري به عمق 5/7 تا 13 سانتي‌متر ايجاد کنيد، البته عمق دقيق آن بسته به‌گونه‌اي که مي‌کاريد، متفاوت است. قبل از کشت سيب‌زميني‌ها يک لايه نازک کود به شيار اضافه کنيد. سيب‌زميني‌هاي زودرس را در فاصله حدوداً 30 سانتي‌متري از هم با 40 تا 50 سانتي‌متر فاصله بين رديف‌ها بکاريد. سيب‌زميني‌هاي معمولي
(second early) و اصلي (main crop) را در فاصله 38 سانتي‌متري با 75 سانتي‌متر فاصله بين رديف‌ها بکاريد. غده‌هاي جوانه زده (chitted tubers) را با دقت برداريد، آن را به آرامي داخل شيار قرار دهيد؛ به‌گونه‌اي که جوانه‌ها به سمت بيرون باشند. مواظب باشيد جوانه‌ها نشکنند. روي سيب‌زميني‌ها را با خاک بپوشانيد. به محض ظاهر شدن جوانه‌ها روي آن يک تل خاک بريزيد، به‌گونه‌اي که جوانه‌ها زير خاک دفن شوند. اين کار را بايد در فواصل زماني معين انجام دهيد و تا آخر فصل هريک از گياهان يک تل خاک کوچکي در اطراف خود (حدود 15 سانتي‌متر) خواهند داشت.
نحوه برداشت سيب‌زميني
سيب‌زميني‌هاي خانگي شما بسته به نوع و شرايط پرورش بايد از تير تا شهريور آماده برداشت شوند. گونه‌هاي زودرس را به محض آماده شدن (يعني زماني که جوانه‌هاي روي خاک هنوز سبز هستند و معمولاً به محض باز شدن گل‌هاي آن) مي‌توانيد برداشت و مصرف کنيد. گونه‌هاي معمولي(second early) و اصلي(main crop) را مي‌توان به مدت طولاني‌تري در خاک نگه داشت تا ماه شهريور حتي اگر جوانه روي خاک از حالت افتاده باشد. دو هفته قبل از برداشت محصول، جوانه‌هاي روي زمين را ببريد. با اين کار پوست سيب‌زميني فرصت ضخيم شدن پيدا کرده و هنگام برداشت کمتر آسيب ديده و انبار کردن آن راحت‌تر مي‌شود.
نکته: سيب‌زميني‌ها نياز به نور زيادي دارند، بنابراين آنها را در مکان‌هاي مستعد سرما نکاريد؛ زيرا اين شرايط به رشد برگ‌هاي آن آسيب مي‌رساند. اگر قصد داريد در يک زمين پر از علف هرز يا در علفزاري قديمي سبزي بکاريد، سيب‌زميني‌ها مي‌توانند با برگ‌هاي زود رشد و زياد خود به زدودن علف‌هاي هرز کمک کنند. اگر جا به اندازه کافي نداريد، سيب‌زميني‌ها را در ظرفي بکاريد که به اندازه کافي زهکشي شده و عمق و عرض آن حداقل 30 سانتي‌متر باشد. گلدان را تا نيمه پر از کود چند منظوره يا کود مرغوب خاک باغچه کنيد، دو بذر سيب‌زميني را روي کود قرار داده و بعد روي آن خاک يا کود بريزيد تا فاصله 5/2 سانتي‌متري از لبه گلدان. همين که قسمت غده مانند سيب‌زميني (tuber) به اندازه يک تيله رسيدند، دادن آب کافي به آنها مسأله بسيار مهمي خواهد شد. اگر به سيب‌زميني‌ها آب ندهيد، اندازه و کيفيت آنها کم مي‌شود، مگر اينکه به‌طور منظم و به ميزان فراوان باران ببارد.
چگونه سيب‌زميني بکاريم؟
سيب‌زميني يکي از محصولاتي است که فصل به‌خصوصي ندارد و همه فصول به راحتي در دسترس است. در اکثر غذاها مورد نياز است و حتي خودش هم مي‌تواند يک وعده غذايي به حساب بيايد. سيب‌زميني‌هاي سرخ کرده عصرانه را يادتان هست؟ ته ديگ طلايي کنار بشقاب غذا چطور؟ شايد دوست داشته باشيد خودتان دست به کشت و کار بزنيد و داخل خانه در يک فضاي کوچک سيب‌زميني بکاريد. براي کاشت آن چيز زيادي لازم نيست با داشتن يک گلدان بزرگ و خاک و دکمه سيب‌زميني مي‌توانيد کشت و کار را آغاز کنيد.
بذر سيب‌زميني تهيه کنيد: بذر سيب‌زميني که به دکمه يا تکمه معروف است را خريداري کنيد. اين بذر فقط براي کاشت است و مصرف خوراکي ندارد.
گلدان بزرگي تهيه کنيد: سيب‌زميني از جمله گياهاني است که زير خاک رشد مي‌کند، بنابراين هرچه گلدان بزرگ‌تر و عميق‌تر باشد، سيب‌زميني‌ها بهتر رشد خواهند کرد. گلداني به اندازه يک گالن 10 ليتري مناسب است.
ته گلدان را سوراخ کنيد: بذر سيب‌زميني اگر به مدت طولاني در آب زياد قرار بگيرد، مي‌پوسد. پس لازم است براي جلوگيري از اين امر، سوراخ‌هايي را ته ظرف ايجاد کنيد تا آب اضافي از آن خارج شود.
غني سازي خاک: اگر خاک گلدان را با کود چند منظوره مخلوط کنيد، مواد غذايي مورد نياز بذر تأمين مي‌شود. همچنين شما مي‌توانيد مقدار کود حيواني مثل کود مرغي، ماهي خشک خرد شده، پودر استخوان و خزه دريايي نيز استفاده کنيد.
بذرهاي سيب‌زميني را در جاي سرد و تاريک قرار دهيد: بذرها را درون ظرفي مثل جعبه تخم‌مرغ و در جاي تاريک، خشک و خنک قرار دهيد. کابينت يا انباري درون زيرزمين بهترين مکان براي نگهداري آنهاست. هر روز به آنها سر بزنيد. بعد از اينکه تعدادي دکمه روي آنها ايجاد شد، سيب‌زميني‌ها را به مکاني روشن و خنک انتقال دهيد. سيب‌ها را در آنجا قرار دهيد تا دکمه‌هاي آن زيادتر شده و جوانه‌هايي به رنگ سبز تيره کوچک روي آن رشد کند.
دکمه‌هاي اضافي را جدا کنيد: هر چه دکمه‌هاي بيشتري داشته باشيد، سيب‌زميني‌هاي بيشتري خواهيد داشت. از طرفي هر چه تعداد دکمه‌ها زيادتر باشد، سيب‌هاي کوچک‌تري برداشت خواهيد کرد در واقع کيفيت کمتري خواهند داشت؛ پس بهتر است سه تا از دکمه‌هاي بزرگ‌تر و سفت‌تر را نگه داريد و بقيه را يا چاقويي تيز جدا کنيد.
سيب‌زميني را نصف کنيد: اگر نمي‌خواهيد دکمه‌ها را جدا کنيد، مي‌توانيد سيب را نصف کرده و از هر نيمه به‌عنوان يک بذر مستقل استفاده کنيد. هر نيمه بايد وزني حدود 45 تا 60 گرم داشته باشد و دو يا سه دکمه روي آن باشد. هر نيمه را چند روز در معرض هواي آزاد قرار دهيد تا سطح باز آنها خشک و پينه‌اي شود.
کاشت: کف گلدان را سنگ‌ريزه يا تکه‌هاي شکسته شده گلدان‌هاي سفالي بريزيد. وجود آنها روند زهکشي را آسان‌تر کرده و باعث مي‌شود آب اضافي از گلدان خارج شود. 10 الي 15 سانتي‌متر از گلدان را خاک بريزيد با دست‌تان به آرامي روي خاک فشار وارد کنيد تا هواي بين خاک از بين رفته و توده منسجم و محکمي ايجاد شود.
بذر سيب‌زميني را در گلدان قرار دهيد: توجه داشته باشيد دکمه‌ها بايد به طرف بالا باشند. دکمه‌ها را با فاصله‌اي مناسب از يکديگر قرار دهيد. گلدان را خيلي شلوغ نکنيد. به‌طورکلي در گلداني با قطر 50 سانتي‌متر بيش از 3 بذر قرار ندهيد.
دکمه‌ها را با خاک بپوشانيد: به اندازه 10 الي 13 سانتي‌متر روي دکمه‌ها خاک بريزيد و با دست آهسته (به‌طوري‌که دکمه‌ها آسيب نبينند) فشار وارد دهيد.
آبياري کنيد: همواره خاک گلدان را مرطوب نگه داريد. توجه داشته باشيد که خيس و گلي نشود.
مقدار خاک را زياد کنيد: با رشد و قد کشيدن گياه، مقداري خاک روي آن بريزيد. به‌طورکلي عمق خاک گلدان بايد 46 تا 61 سانتي‌متر باشد.
مرتباً به گلدان آب دهيد: خاک گلدان بايد همواره مرطوب باشد. توجه داشته باشيد که خاک نبايد خيس يا خشک باشد. براي اطمينان انگشت‌تان را در خاک فرو ببريد تا از ميزان رطوبت آن مطلع شويد. در تابستان‌ها به علت گرمي هوا، لازم است روزي دو مرتبه به گلدان آب داده شود. در زمستان که عموماً بارش‌هاي فصلي شروع مي‌شود، 5/2 سانتي‌متر آب باران در هفته براي رشد آنها کافي است. اگر در منطقه‌اي زندگي مي‌کنيد که بارش زيادي ندارد خودتان دستي به آن آب دهيد. يک باران‌سنج نزديک گلدان قرار دهيد تا متوجه بشويد آيا بارش کافي را در هفته دريافت کرده است.
گلدان را در معرض آفتاب شديد قرار ندهيد: سيب‌زميني گياهي است که به نور خورشيد احتياج دارد، اما اگر براي مدت زمان طولاني در معرض نور شديد و مستقيم باشد، ضعيف مي‌شود. بنابراين گلدان را بيرون از اتاق در آفتاب ملايم قرار دهيد.
PH خاک را چک کنيد: اين کار عموماً در اواسط فصل صورت مي‌گيرد؛ مخصوصاً اگر برگ‌هاي گياه زرد و ضعيف شوند. براي اين کار از کاغذ ليتموس استفاده کنيد. سيب‌زميني در خاکي با PH=6 به خوبي رشد مي‌کند. اگر PH خاک گلدان شما بيش از اين مقدار است، براي کاهش آن کود شيميايي اضافه کنيد. براي افزايش PH خاک از آهک زراعي استفاده کنيد.
از کود مايع استفاده کنيد: هر دو هفته يکبار مقداري کود مايع به خاک اضافه کنيد. رسيدگي مناسب به گياه منجر به برداشت محصولي با کيفيت خواهد شد.
مراقب آفت‌زدگي گياه باشيد: بعضي از اين آفت‌ها مانند حشراتي که روي برگ سيب‌زميني هستند را مي‌توان با دست جدا کرد، اما براي ساير آفت‌ها از مواد آفت‌کش استفاده کنيد.
حواس‌تان به بيماري‌هاي گياهي باشد: بسياري از بيماري‌ها مثل زنگ گياه واگيردار هستند. پس اگر گلدان شما هريک از علايم اين بيماري را داشت، سريعاً آن را از ساير گياهان جدا کنيد.
به جست‌وجوي محصول بشتابيد: چند هفته بعد از گل دادن گياه، اولين محصول شما آماده برداشت مي‌شود. اما دقت داشته باشيد سيب‌هاي سبز، سمي و نارس هستند و نبايد چيده شوند. بهتر است قبل از چيدن، با کنار زدن خاک، سيب‌زميني‌ها را به سطح خاک انتقال بدهيد تا از رسيده بودن آنها مطمئن شويد. سيب‌هايي که حداقل به اندازه تخم‌مرغ شده و رنگ طبيعي داشته باشند، براي مصرف آماده‌اند. سه هفته قبل از برداشت آخر، ديگر به گلدان آب ندهيد. زماني که ساقه و برگ گياه کاملاً زرد شد، محصول شما آماده برداشت است. دستکشي دست کنيد و کل ساقه و برگ گياه را گرفته و از خاک بيرون بکشيد. سيب‌زميني‌ها را بچينيد. خاک گلدان را زير و رو کنيد؛ زيرا ممکن است تعدادي سيب درون خاک جا مانده باشد.
