98-7-18
از ديدگاه ژئوتکنيک خاکها به دو دسته (تقسيم ميشوند اما از ديدگاه علم خاکشناسي خاکها به سه دسته[نيازمند منبع درشت بافت شامل خاکهاي شني و متوسط بافت شامل سيلت و ماسه و ريزبافت شامل خاکهاي رسي طبقهبندي) ميشوند.
خاکهاي درشتبافت داراي حجم منافذ بيشتري نسبت به خاکهاي ريزبافت هستند ولي ظرفيت نگهداري آب در آنها به سبب بزرگي قطر خلل و فرج کمتر است. در خاکهاي رسي حجم خلل و فرج کمتر از خاکهاي ماسهاي و شني است ولي ظرفيت نگهداري آب در آنها بيشتر است. خاکهاي ماسهاي نفوذپذيري بيشتري نسبت به خاکهاي رسي دارند و آب خود را به راحتي از دست ميدهند و توانايي ذخيرهسازي رطوبت در آنها کمتر از خاکهاي ريز بافت است.
نيمرخ خاکها معمولاً از 3 افق A,B،C تشکيل شدهاست.
- افق A: که به نام خاک بالايي ناميده ميشود، فوقاتيترين منطقه خاک است و اين همان افقي است که رشد و نمو گياهان در آن نفوذ ميکنند. اين افق از مواد خاکي نرم (رس) که غني از مواد آلي و موجودات زنده ميکروسکوپي است تشکيل يافتهاست که وجود اين مواد آلي باعث رنگ خاکستري تا سياه اين افق ميگردد. البته اين زمين بيشتر براي کشاورزي مناسب ميباشند. اکسيدهاي آهن و همچنين بعضي از مواد محلول ممکن است از اين منطقه به افق B برده شوند و در آنجا رسوب کنند.
- افق B: قشر بين افق A و C را يک قشر ديگر تشکيل ميدهد که به نام افق B يا خاک مياني ناميده ميگردد. در اين افق عمل تخريب و تجزيه به مراتب بيشتر از افق C پيشرفت و اثر کردهاست و از کانيهاي سنگ مادر فقط آن دسته ديده ميشوند؛ که بسيار مقاومند (مثل کوارتز) ولي ساير کانيها به شدت تجزيه شدهاند. اين افق معمولاً از مواد رسي، ماسه و شنهاي ريز و درشت و گاه مقادير کمي بقاياي نباتي تشکيل شدهاست. در اين افق علاوه بر مواد رسي، در آب و هواي مرطوب، اکسيدهاي آهن و همچنين مواد محلولتر که به وسيله آبهاي نفوذي از افق A به آنجا آورده شدهاند ديده ميشوند.
- افق C: که به آن خاک زيرين نيز گفته ميشود، افقي است که مواد سنگي به ميزان خيلي کم تخريب و تجزيه شدهاند و در نتيجه سنگهاي اوليه زياد تغيير نکرده بلکه به صورت قطعات خرد شده ميباشند. زير اين منطقه سنگهاي تخريب نشده يعني سنگ اوليه قرار دارد که هيچگونه تخريب يا تجزيهاي در آن صورت نگرفته است
خاکها مخلوطي از مواد معدني (%8C) و آلي هستند که از تخريب سنگها در نتيجهٔ هوازدگي به وجود ميآيند که البته نوع و ترکيب خاکها در مناطق مختلف بر حسب شرايط ناحيه فرق ميکند. مقدار آبي که خاکها ميتوانند بخود جذب کنند، از نظر کشاورزي و همچنين در کارهاي خانهسازي٬ راهسازي و ساختماني داراي اهميت بسياري است که اين مقدار در درجه اول بستگي به اندازه دانههاي خاک دارد.
هرچه دانهٔ خاک ريزتر باشد، آب بيشتري را به خود جذب ميکند که اين خصوصيت براي کارهاي ساختمانسازي مناسب نيست. بهطور کلي خاک خوب و حد واسط از دانههاي ريز و درشت تشکيل يافتهاست. تشکيل خاکها به گذشت زمان، مقاومت سنگ اوليه يا سنگ مادر، آب و هوا، فعاليت موجودات زنده و بالاخره توپوگرافي ناحيهاي که خاک در آن تشکيل ميشود بستگي دارد.
از ديدگاه ژئوتکنيک خاکها به دو دسته درشتدانه و ريزدانه تقسيم ميشوند اما از ديدگاه علم خاکشناسي خاکها به سه دسته[نيازمند منبع درشت بافت شامل خاکهاي شني و متوسط بافت شامل سيلت و ماسه و ريزبافت شامل خاکهاي رسي طبقهبندي ميشوند.
خاکهاي درشتبافت داراي حجم منافذ بيشتري نسبت به خاکهاي ريزبافت هستند ولي ظرفيت نگهداري آب در آنها به سبب بزرگي قطر خلل و فرج کمتر است. در خاکهاي رسي حجم خلل و فرج کمتر از خاکهاي ماسهاي و شني است ولي ظرفيت نگهداري آب در آنها بيشتر است. خاکهاي ماسهاي نفوذپذيري بيشتري نسبت به خاکهاي رسي دارند و آب خود را به راحتي از دست ميدهند و توانايي ذخيرهسازي رطوبت در آنها کمتر از خاکهاي ريز بافت است.
نيمرخ خاکها معمولاً از 3 افق A,B،C تشکيل شدهاست.
- افق A: که به نام خاک بالايي ناميده ميشود، فوقاتيترين منطقه خاک است و اين همان افقي است که رشد و نمو گياهان در آن نفوذ ميکنند. اين افق از مواد خاکي نرم (رس) که غني از مواد آلي و موجودات زنده ميکروسکوپي است تشکيل يافتهاست که وجود اين مواد آلي باعث رنگ خاکستري تا سياه اين افق ميگردد. البته اين زمين بيشتر براي کشاورزي مناسب ميباشند. اکسيدهاي آهن و همچنين بعضي از مواد محلول ممکن است از اين منطقه به افق B برده شوند و در آنجا رسوب کنند.
- افق B: قشر بين افق A و C را يک قشر ديگر تشکيل ميدهد که به نام افق B يا خاک مياني ناميده ميگردد. در اين افق عمل تخريب و تجزيه به مراتب بيشتر از افق C پيشرفت و اثر کردهاست و از کانيهاي سنگ مادر فقط آن دسته ديده ميشوند؛ که بسيار مقاومند (مثل کوارتز) ولي ساير کانيها به شدت تجزيه شدهاند. اين افق معمولاً از مواد رسي، ماسه و شنهاي ريز و درشت و گاه مقادير کمي بقاياي نباتي تشکيل شدهاست. در اين افق علاوه بر مواد رسي، در آب و هواي مرطوب، اکسيدهاي آهن و همچنين مواد محلولتر که به وسيله آبهاي نفوذي از افق A به آنجا آورده شدهاند ديده ميشوند.
- افق C: که به آن خاک زيرين نيز گفته ميشود، افقي است که مواد سنگي به ميزان خيلي کم تخريب و تجزيه شدهاند و در نتيجه سنگهاي اوليه زياد تغيير نکرده بلکه به صورت قطعات خرد شده ميباشند. زير اين منطقه سنگهاي تخريب نشده يعني سنگ اوليه قرار دارد که هيچگونه تخريب يا تجزيهاي در آن صورت نگرفته است.