Increase the Anfluanza, needs more attention
مترجم: دکتر داود مینوچهر
امروزه آنفلوآنزای طیور، عناوین مهم خبری را به خود اختصاص داده است،هرچند این باور که هیچ بیماری دیگری به اهمیت آنفلوآنزا نیست، واقعیت ندارد. آنچه مسلم است، اینکه صنعت طیور، دائماً با مخاطرات بهداشتی درگیر میشود و نباید به سادگی از این مسئله گذشت.
این واقعیت را باید در نظر گرفت که چگونه میتوان بیماری را کنترل کرد؟
در دو سال گذشته به کرات، آنفلوآنزای بیماریزا مشاهده شده است، اما آثار سوء آن در صنعت طیور گوشتی و تولید تخممرغ کشورهایی که تولید زیاد دارند، حداقل بوده است. سویه «H5N1» در طیور آسیای جنوب شرقی و اوراسیا به صورت بومی وجود دارد و میتواند پرندگان مهاجر و گلههای در حال تولید را آلوده کند. نگرانی در باره آنفلوآنزا موجب به کارگیری روشهای «بیوسکوریتی» (ایمنی زیستی) در تولید گوشت و تخممرغ شده است.
همکاریهای بینالمللی در زمینه مراقبت، استفاده از فناوری جدید و عملی کردن مقررات بینالمللی مربوط به تجارت فرآوردههای طیور، پاسخی است اجتنابناپذیر به بحرانی که صنعت طیور و مصرفکنندگان با آن روبهرو هستند. هرچند آلودگی دستگاه تنفس و گوارش، خساراتی را در پی داشته، اما کنترل و پیشگیری، به طور مؤثر، این خسارات را کاهش داده است.
پیشرفت فناوری
پیشرفت بیولوژی مولکولی، موجب ابداع روشهای جدید تشخیص سریع شده است. استفاده از روش «PCR» در آزمایشگاههای مرجع و محلی، تشخیص بسیاری از بیماریها (از جمله آنفلوآنزا) را آسان کرده است. توسعه این فناوری در سیستم «PCR» چندگانه، آزمایشگاههای تشخیص را قادر میسازد تا بین ده بیماری یا بیشتر، آلودگی را در یک نمونه از گله آلوده، در مرحله حاد، تشخیص دهد. این روش را محققان آمریکایی برای تشخیص سریع بیوتروریسم در کشاورزی ابداع کردهاند.
کاربرد «Sniffer» که دائماً از هوا نمونهگیری میکند، RNA، بیماری نیوکاسل و آنفلوآنزا را تشخیص میدهد. تراشه ژنی تا یک سال آینده، به تولید انبوه و تجاری میرسد و تشخیص برونشیت را از «لارنگوتراکثیت» عفونی طیور و سویههای آنفلوآنزا، میسر میسازد.
روشهای پیشگیری
روشهایی برای کمپوست کردن لاشهها (در صورت بروز آلودگی و از بین رفتن گله) ابداع شده است که بر دفن لاشه و سوزاندن آن، ارجحیت دارد. برای کنترل و ریشهکنی بیماری باید محدودیتهایی را در انتقال پرندگان زنده آلوده به بیماریهای «نیوکاسل»، « آنفلوآنزا»، «گامبرو» و «لارنگوتراکثیت» عفونی طیور در نظر گرفت و انجام داد.
واکسیناسیون
بیشتر واکسنهای طیور، از دو نوع «تخفیف حدت یافته» و مقدار کمتری «واکسنهای کشته» میباشند. قیمت زیاد و کارایی کم واکنسهای حامل آبله در گلههای با تیتر مادری، موجب کاهش مصرف آن شده است. واکسن نیوکاسل حامل «H5» آنفلوآنزا به روش «ایروسل»، مؤثر بوده است، اما در تخممرغ قابل استفاده نیست. هر چند پیشبینی میشود، ابداع واکسن سویههای «H5» و «H7» آنفلوآنزا با استفاده از حامل «HVT» در تخممرغ قابل استفاده باشد.
بیماریهای تنفسی
سویههای مختلف برونشیت، موجب تشدید تورم کیسههای هوایی و «سپتی سمی» ناشی از «اشریشیاکلی» و تلفات شدید و حذف لاشه مرغهای گوشتی میشوند.
کاربرد «PCR» و تعیین جایگاه ژن، آزمایشگاهها را قادر میسازد، ویروسهای شایع هر منطقه را مشخص کنند تا واکسن مناسب آن را به کار رود.
برونشیت همچنین سبب نقص پوسته در تخممرغ گلههای مادر و تخمگذار خوراکی میشود. آلودگی گلههای گوشتی و تخمگذار در آمریکا و مناطقی که تولید طیور، فراوان است، وجود دارد.
آلودگیهای گوارشی
«کوکسیدیوز»، مهمترین بیماری پرهزینه دستگاه گوارش است. بیشتر مزارع گوشتی، ترکیبی از ضد «کوکسیدیوزهای سنتیک» و «یونوفر» را استفاده میکنند و تولید مرغهای عاری از هر گونه دارو با استفاده از واکسن ضد «کوکسیدیوز» صورت میگیرد.
بروز «آنتروتوکسمی کلستریدیایی» در گلههای عاری از دارو در اروپای غربی در حال افزایش است. عدم استفاده از «ویرجینیا مایسین» یا «باسیتراسین»، موجب رشد گونههای «کلستریدیا» در روده میشود. «انتریت نکروتیک»، «اولسراتیو»، «درماتیت قانقاریایی ثانویه» و «بوتولیسم»، موجب کاهش تولید میشوند.
کنترل آلودگیهای ضعیفکننده بدن، کلریناسیون آب، بستر خشک و استفاده از افزودنیها مانند «مانااولیگو ساکارید» و «پروبوتیکها» توصیه میشود.
آلودگیهای غذایی
«بیوسکوریتی»، استفاده از «پروبوتیک» و فلورهای جایگزین رقابتی، در کاهش فرآوردههای طیور مؤثر است. «کلریناسیون تانکها» و شستوشوی لاشهها در آب در کاهش آلودگی «سالمونلا» مؤثر است. ولی روش موفق، در باره آلودگی «کامپیلوباکتر»، تأثیر کمتری دارد.
نتیجهگیری
هرچند صنعت طیور، گامهای بلندی را برای کاهش بیماریهای اختصاصی طیور برداشته است، افزایش مداوم ظرفیت گلههای تولیدی به طور اجتنابناپذیر، موجب ظهور بیماریهای جدید و علاوه بر آن، تداخل بین عوامل بیماریزا و محیط پرورش شده است.
ظهور سویههای جدید و شدیدتر عوامل بیماریزا، از افزایش تراکم در سیستمهای پرورش، نشأت میگیرد. افزایش موارد سندروم کاهش رشد (SRS)، «متاپنوموویروس»، گونههای متفاوت برونشیت و «گامبورو»، شاهدی برای پیگیری مداوم تشخیص و کنترل آلودگی است. باید از آلودگیهای تضعیفکننده سیستم ایمنی، مانند «گامبورو»، «مارک»، «کمخونی جوجهها» و «مایکوتوکسینها» پیشگیری کرد.
پیشبینی میشود، آنفلونزا در گلههای طیور اروپای غربی، تأثیر نداشته باشد، زیرا ورود آلودگی از طریق پرندههای مهاجر، تشخیص داده شده است و برنامههای ریشهکنی مناسب، نیز اجرا میشود. در کشورهای در حال توسعه، مردم برای امرار معاش، بیشتر طیور را زنده میفروشند.
تداوم شدید آلودگی و خطر سرایت به انسان در مناطق آلوده، موجب تغییر ساختار سیستمهای تولید خواهد شد. اقداماتی جهت ممنوعیت فروش پرندگان زنده صورت گرفته است که موجب تسهیل «بیوسکوریتی»، واکسیناسیون و کاهش پراکندگی آلودگی میشود.