2-8-8 گلخانه داری

روش کشت هایدروپانیک در مناطق دارای خاک های آلوده به بیماری و نامناسب

The Hydroponic cultivation in regions with polluted soil

98-10-50

کلمه هایدروپانیک از ترکیب در واژه «هایدرو» به معنای آب و «پونوس» به معنای کار و تلاش تشکیل شده است. این کلمه را اولین بار، دکتر «گریگ»، استاد یکی از دانشگاه های کالیفرنیا به کار برد.
وی در سال 1929 از روشی که تا پیش از آن در حد یک روش آزمایشگاهی بود برای پرورش گیاهان استفاده کرد.
در قرن نوزدهم، تعدادی از دانشمندان، تحقیقات مهمی را درباره ماهیت تغذیه گیاهان انجام دادند، بدین صورت که برخی آزمایش های کلاسیک توسط دانشمندان گیاه شناس آلمان، نظیر «ساکس» و «نوپ» در این زمینه انجام شد.
«ساکس» در سال 1860 و «نوپ» در سال های 65-1861 به اولین مفاهیم در زمینه نیازهای اساسی غذایی گیاهان، دست یافتند. فرمول شیمیایی ابداع شده توسط این دو دانشمند و دیگران، بعدها نقش عمده ای را در رفع محدودیت های پیش روی دکتر «گریگ» در کشت هایدروپانیک ایفاء کرد.
پرورش گیاهان به روش هایدروپانیک تا قبل از دکتر «گریک» صرفاً در حد تحقیقات آزمایشگاهی یا به صورت موردی در برخی تمدن های باستانی مطرح بوده است، بدون آنکه درک صحیح و مناسبی از این روش وجود داشته باشد.
دکتر «گریگ» به تشخیص خود درباره ظرفیت و دامنه توسعه تجاری هایدروپانیک و مشاهدات خود در مورد تکنیک های آزمایشگاهی به کار گرفته شده باور داشت و بر آن بود که این آزمایش ها را با هدف توسعه یک حرفه تجاری ادامه دهد.
در فاصله سال های 40-1930 دانشمندان ژاپنی، اروپایی و آمریکایی و آمریکای شمالی به کسب دانش بیشتری در این زمینه ترغیب شدند و دست به یک سلسله فعالیت گسترده زدند.
ارتش ایالات متحده در جنگ جهانی دوم برای تهیه غذای تازه گروهان سواره نظام خود که در پایگاه های منطقه اقیانوس منجمد جنوبی مستقر بودند، از کشت هایدروپانیک استفاده نمود، به طوری که در سال 1952، نزدیک به 8 میلیون پوند سبزی و میوه تازه از این طریق تولید شد.
بعد از جنگ جهانی دوم، شرکت های تجاری در زمینه کشت هایدروپانیک در فلوریدا تاسیس شدند که در زمینه پرورش محصولات صیفی، سبزی و گل های زینتی فعالیت می کردند. مساحت این مزرعه 22 هکتار و به صورت گلخانه بود.
گزارش های اخیر نشان می دهند که در حال حاضر، بیش از یک میلیون خانواده در ایالات متحده دارای دستگاههای کشت بدون خاک می باشند و از آن جهت، تولید مصرف خانگی، استفاده می کنند. فرانسه، کانادا، آفریقای جنوبی، هلند، ژاپن، استرالیا و آلمان، از جمله کشورهای پیشرو در زمینه کشت هایدروپانیک می باشند.
در ایران، کشت هایدروپانیک محصولات سبزی، صیفی و برخی میوه ها، مانند توت فرنگی رونق چشمگیری نیافته است، اما در برخی مناطق ایران، مانند شهرهای هشتگرد کرج، کرمانشاه، تهران و جزیره کیش، تولید محصولات باغی به روش کشت هایدروپانیک و به صورت تجاری گسترش یافته است.

نگرشی بر صنعت هایدروپانیک
پرورش گیاهان به روش هایدروپانیک، از نیم قرن گذشته تاکنون در عرصه جهانی افزایش چشمگیری یافته و حتی در برخی کشورها، اهمیت فراوانی پیدا کرده است.
به عنوان مثال، در سال 1950، 5/1 میلیون هکتار از اراضی ایالات متحده با 150 میلیون نفر جمعیت، زیر کشت محصولات زراعی و باغی بود که با وجود افزایش جمعیت، به دلیل گستردگی کشت هایدروپانیک، سطح زیر کشت اراضی به 3/1 میلیون هکتار تقلیل یافت، به طوری که سطح زیر کشت در سال 1990 با بیش از 280 میلیون نفر جمعیت، به حدود یک میلیون هکتار رسید. این امر اهمیت و ضرورت استفاده از کشت هایدروپانیک را آشکار می سازد.
طبق بررسی های به عمل آمده در کشور هلند، بیش از 50 درصد عملیات کشت، به روش هایدروپانیک انجام می شود، به طوری که این کشور را در کشت هایدروپانیک، پیشرو ساخته است.
مساحت گلخانه ای هایدروپانیک از 3 هزار و 500 هکتار در سال 1987 میلادی، به 10 هزار هکتار در سال 2001 رسیده است که 40 هزار نفر در این میزان مساحت، مشغول به کار می باشند.
در حال حاضر، تقریباً تمامی گلخانه های هلند از نوع هایدروپانیک می باشند که پشم شیشه، مهمترین بستر کشت در آن ها است.
در اسپانیا 300 هزار هکتار مساحت، زیر پوشش گلخانه است که از این مقدار، حدود 12 درصد به کشت هایدروپانیک اختصاص دارد.
مساحت گلخانه های هایدروپانیک اسپانیا، از 10 هزار هکتار در سال 1987 به 4 هزار هکتار در سال 2001 رسیده است که پرلیت، ماسه و پشم شیشه، عمده ترین بسترهای کشت هستند.
در کانادا مساحت زیر کشت هایدروپانیک از 100 هکتار در سال 1987 به 2 هزار هکتار در سال 2001 میلادی رسیده است. از بین بسترهای کشت، بیش از 57 درصد از پشم شیشه در سطح جهانی استفاده می گردد. کاربرد سیستم های کشت در NFT و کشت در مواد دانه بندی در برخی کشورها آغاز شده است و با اهمیت شمرده می شود.

مزایای کشت هایدروپانیک
1.امکان پرورش گیاهان به روش هایدروپانیک، در همه مناطق
محصولات هایدروپانیک را می توان در مناطقی که دارای خاک های نامناسب یا آلوده به بیماری هستند، نیز پرورش داد.
2.تراکم بالا در واحد سطح کشت هایدروپانیک
در کشت هایدروپانیک می توان برخی محصولات را در مکانی کوچک در مدت کوتاهی، پرورش داد. همچنین در کشت هایدروپانیک، این امکان وجود دارد که بتوان محصولات را در چند هکتار یا طبقه روی یکدیگر، کشت کرد.
با توجه به اینکه هزینه های حمل محصولات به بازار، هزینه بالایی را شامل می شود، می توان با احداث گلخانه در مرکز شهر، بعد مسافت و هزینه حمل را کاهش داد. مزارع هایدروپانیک، خود صرف نظر از ارزشمندی زمین، دارای ارزش افزوده نیز هستند.
در کشت هایدروپانیک، می توان برخی محصولات را در مکانی کوچک در مدت کوتاهی، پرورش داد. همچنین در کشت هایدروپانیک، این امکان وجود دارد که بتوان محصولات را در چند هکتار یا طبقه روی یکدیگر، کشت کرد.
3.کاهش میزان کار سنگین:
فعالیت هایی مانند شخم‌زدن خاک، کشت و ضد عفونی کردن بذر، آبیاری و دیگر فعالیت‌های مرسوم و رایج، در کشت هایدروپانیک بعضاً وجود دارد.
4.حفظ و نگهداری:
در یک طرح مناسب هایدروپانیک، آب مورد استفاده در مقایسه با کشت محصولات باغی به مراتب کشت می یابد.
5.کاهش مشکلات ناشی از وجود آفات و بیماری ها:
در کشت هایدروپانیک، نیاز به ضد عفونی کاهش می یابد. در سیستم های کشت در محلول غذایی، می توان بیماری‌های خاک‌زی گیاه را به آسانی ریشه کن کرد.
همچنین در سیستم های کشت هایدروپانیک احتمال مبارزه با بیماری‌های خاک‌زی انسانی کاهش می یابد. این امکان وجود دارد که بیماری‌ها از فضولات حیوانات یا میکروارگانیسم‌های خاک به گیاهان سرایت کنند و به بیماری آن ها منجر شوند که البته وقوع این مسئله در کشورهای توسعه یافته، نادر است.
6.رفع مشکل علف های هرز:
به علت خالص بودن بسترهای کشت و امکان ضد عفونی کردن آسان آن، بذر علف های هرز در آن وجود ندارد.
7.افزایش تولید محصول:
تولید در کشت هایدروپانیک بالا است و این مسئله از نظر اقتصادی، حتی استفاده از زمین های گران قیمت را توجیه پذیر می سازد.
8.حفظ و نگهداری مواد غذایی:
با ایجاد سیستم های بازیافتی یا چرخشی، محلول های غذایی هایدروپانیک، می توانند همواره مورد استفاده مجدد قرار گیرند که بدین ترتیب، امکان آلودگی زمین و آب رودخانه ها نیز به حداقل می رسد.
9.کنترل شرایط محیطی:
به دلیل وجود برنامه زمان بندی شده برای استفاده از عواملی مانند نور، حرارت، رطوبت، ترکیب گازهای جو گلخانه و حتی محلول دهی در گلخانه هایدروپانیک می توان شرایط محیطی را سریعاً کنترل کرد.
10. سهولت در کنترل شیمیایی منطقه رشد ریشه:
مسمومیت های ناشی از وجود نمک های معدنی محلول غذایی را می توان با شست و شو از محیط ریشه خارج کرد. همچنین مقادیر PH و EC (قابلیت هدایت الکتریکی) می توان تنظیم نمود.
علاوه بر این، در سیستم هایدروپانیک، می توان از بروز مشکلات ناشی از تجمع نمک های معدنی در منطقه رشد ریشه که در کشت های خاکی اتفاق می افتد، جلوگیری کرد؛ به خصوص اگر از محلول غذایی با کیفیت خوب استفاده شود.
11.سهولت در استقرار گیاهان جدید:
اقدامات ناشی از جابه‌جایی گیاهان در سیستم هایدروپانیک، کاهش می یابد.
12.فقدان آپشن در برنامه تناوب محصولات:
باغبانان و پرورش دهندگان مبتدی که می خواهند در زمینه هایدروپانیک فعالیت کنند، می توانند این کار را در منزل خود آغاز و هر زمان که امکاناتی برای ساخت و راه اندازی سیستم کشت در محلول غذایی برایشان فراهم شد، آنگاه فعالیت خود را در مقیاس کوچک و ساده فنی شروع کنند.

مشاهده بیشتر

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

نوشته های مشابه

دکمه بازگشت به بالا