98-10-36
ایران ، کشور چهارفصل ما با دارا بودن 11 اقلیم تولید کننده انواع میوه و سبزیجات است ، به طوری که در تولید بسیاری از میوهها مقام اول تا دهم را در جهان به خود اختصاص داده است. در کشورمان سالانه مقدار حدود 21 میلیون تن انواع میوه و حدود 15 میلیون تن انواع سبزیجات در فضای باز و گلخانهها تولید میشود. محصولات میوه و سبزی ایران میتواند به سراسر جهان صادر شود ، ولی درختان حاضر این محصولات تنها به کشورهای منطقه از جمله عراق ، عمان ، امارات کشورهای اطراف دریای خزر و ترکیه و روسیه صادر میشود. در بین کشورهای خریدار و خواستار محصولات ایران ، روسیه با وسعتی 10 برابر کشورمان و با جمعیت 145 میلیون نفر با منابع غنی گاز پس از ایران و نفت و 157 میلیارد تن ذخایر ذغالسنگ کشور ثروتمندی به شمار میرود ، که به خاطر سردسیر بودن ، احتیاج مبرم به خرید میوه و سبزیجات دارد ، به طوری که نیاز سالانه روسیه 16 میلیون تن سبزیجات ، 11 میلیون تن انواع میوه ، و 36 میلیون تن انواع محصولات لبنی جمعاً به مبلغ 228 میلیارد دلار میرسد.
با کمال تأسف باید اعتراف کنیم که سهم کشورمان از صادرات به کشور روسیه از 13/0 درصد یعنی 286 میلیون دلار در سال تجاوز نکرده ضمن آنکه از 1300میلیارد دلار واردات کشورهای منطقه، کل سهم صادرات ایران به این کشورها از 5/1 درصد تجاوز نکرده است؛ که این حجم اندک صادرات در حالی است که در سفر پوتین رئیس جمهور روسیه به ایران و مذاکره با مسئولان کشورمان بر افزایش صادرات ایران به روسیه ، بدون مشکلات مربوط به دلار و به روبل تسهیل شده است. تاسف ما در زمانی به اوج خود میرسد که در جشنوارههایی که در فصول مختلف و در مناطق اقلیمهای منتوع کشورمان پس از برداشت انواع میوهها برپا میشود ، برخی از مسئولان کشوری و محلی ، باغداران و سبزیکاران از مقدار و کیفیت تولیدات خود بدون ارائه مدارک لازم تعریف و تمجید میکنند ولی احدی نمیتواند را حلهایی را ارائه دهد که موانع صادرات و عدم اعتمادسازی لازم بدین منظور برطرف شود ، که آخرین نمونه آن را باید در تولید و صادرات میوه کیوی ذکر کرد که در هفته اول آذرماه در نشتارود مازندران برگزار شده و در این جشنواره ، نیز مانند سایر مراسم مشابه هم برای هم کف زدند و تعریف و تمجید میکردند ، ولی هیچکدام از سخنرانان ، راه حلّی برای افزایش حداقل نیمی از 400 هزار تن میوه کیوی سخن به میان نیاوردند و قیمت کیوی را هم از کیلویی 2 هزار تومان بر روی درخت تا 8 هزار تومان در سردخانهها به وزن 90 تا 100 و 110 گرم به بالا هرکدام در بستهبندیهای صادراتی اعلام کردند:
مجله کشاورز که در سال 1366 با سفر به کشور «نیوزیلند» ، تکنولوژی کاشت کیوی را به صورت روش کاشتن نهال «دیواری» ، «داربستی» و «تی» برای واریتههای مختلف از جمله «هایوار» و «ابوت» به باغداران مرکبات معرفی کرد ، براساس مطالب درج شده در این نشریه ، اظهار امیدواری گردیده که بزودی میوه کیوی بتواند ارزآوری قابل توجهی را برای استانهای شمالی ، به ارمغان آورد.
مجله کشاورز با احداث اولین باغ کیوی در ولیآباد تنکابن و معرفی تکنولوژی آن به پیشکسوتان تولید کننده مرکبات ، در سال 1366
امید داشت که در آینده همواره حداقل نیمی از تولید کیوی در کشور صادر شود ، ولی این سهم حتی به کشور روسیه نیز بسیار اندک است
تعداد 5 عامل بازدارنده ، نه تنها تولید کیوی ، بلکه سایر محصولات تولیدی در شمال کشورمان را به مخاطره انداخته است
کارشناسان مجله کشاورز در 38 سال پیش به تجار آلمانی نوید داده بودند که بزودی هر سال از 1000 و در سالهای بعد تا یکصدهزار تن میوه کیوی برای خرید به شما پیشنهاد خواهد کرد که نتایج این مذاکرات را نیز در شورای کیویکاران با دریافت مشاورههای کارساز حاج آقا رحمت ، رئیس حوزه علمیه تنکابن نیز مطرح نمودند ، تجار بزرگ بینالمللی در آن زمان به گلافرا قول دادند که اگر صادرات به طور مستمر و حساب شده صورت گیرد ، این آمادگی را دارند که قراردادهای دراز مدت با صادرکننده های آن منعقد نمایند ، ولی متاسفانه به چند علت به شرح زیر این مهم صورت نگرفت:
1- بسیاری از کیویکاران در مردادماه به بعد نیز ، کود ازت را قطع نمیکنند تا کیویهای روی درخت درشتتر شوند ، ولی این روند ، انبارداری میوه کیوی را در سردخانه ها و نیز در تازهخوری کاهش داده و مزه آن را نیز تحت تأثیر قرار میدهد که این مشکل با آزمایشاتی توسط خریداران به منصه ظهور رسیدند.
2- بسیاری از کیویکاران شمال کشورمان نمیتوانند میوه یکدست تولید کنند ، به طوری که در دستگاههای سورتینگ که نمونه اولیه آن توسط مجله کشاورز طراحی و از انواع برگرفته از کشور نیوزیلند ساخته شد ، همراه حدود 6 خروجی از میوه یک باغ بیرون میآید. یعنی برای صدور یکهزار تن کیوی ، صادر کننده ناگزیر است که حداقل 3 هزار تن خریداری و بقیه را به صورت به اصطلاح سنگری در داخل بفروشد.
البته باغدارانی نیز وجود دارند که باغهایی با نسبتاً میوههای یکدست دارند ، ولی تعداد این باغها محدودند.
5- در کشورهای کیوی خیز جهان به ویژه کشور نیوزیلند ، واریتههای میوه کیوی را با میوههای دیگر تلاقی داده و به کمک ذائقه سنجی در سطح بینالمللی ، از این تنوع بهرههای تجاری فراوان را از آن خود کرده و از دهها هزار کیلومتر دورتر میوههای خود را به کشورهای هم مرز ما میفروشند!
6- کیویکاران ، اکثراً مشابه سایر باغداران، از امنیت حفاظت از محصولات خود برخوردار نیستند ، به طوری که مجله کشاورز چندی پیش طی نامهای به استاندار مازندران ، توصیه کرده ، قسمتی از تأمین امنیت را به دهدارها بسپارد تا حادثه قبل از وقوع ، چارهسازی شود ، ولی پنداری که گوشهای نسبتاً سنگینی به استانهای شمالی کشورمان نیز تسری پیدا کرده است و در حالی که شمال کشورمان میتواند مهد تولید بسیاری از محصولات متنوع صادراتی باشد ، امروز اسیر ناامنیها توسط بسیاری از افراد معتاد شده که گاهی به صورت سازماندهی شده به باغات این مناطق حمله میکنند و ضمن به یغما بردن محصولات ، درب و پنجرههای ساختمانها را نیز با خود میبرند. بالاخره کلام آخر آنکه آمارهای اینچنینی نشان میدهند که بیش از نیمی از کودهای شیمیایی کشورمان در استانهای شمالی مصرف میشوند که آمار سرطانها را نیز میتوان از همین رهگذر در این استانها مشاهده کرد ، در حالی که کشورهایی مانند ترکیه با افزایش تولید محصولات ارگانیک با کمترین مصرف کودهای شیمیایی و سموم ، توفیق یافته که قسمت عمدهای از نیازهای کشور روسیه را از آن خود کند.
امید داریم که برگزار کنندههای جشنوارهها در سالهای آینده در کنار «به به» و «چه چه»ها ، سعی کنند ، ارقام افتخارآمیزتری از تولید با کیفیت قابل صدور را برای کشورمان نوید دهند که با طرح کلیه مسائل کلیدی در نزد مسئولان و پیگیری تحقق آنها ، امکان پذیر است ، تا ما هم بتوانیم خبرهای خوش آنها را با تحلیلهای مستند نه تنها در مجله کشاورز ، بلکه در رسانه ملی نیز مطرح کنیم.