تا سالهای اخیر، کیفیت با ممیزی محصول نهایی تعریف و ارزیابی میشد، اما هماکنون استفاده از تمام یافتهها، سوابق و تجربهها در افزایش و حفظ کیفیت در همه مراحل مدنظر است. این به دو عامل اصلی «کار» و «انضباط» نیازمند است.
آنچه امروزه در دنیای صنعتی و کشورهای پیشرفته بارز است، مسئله «مدیریت فرایند» است که مجموعهای از قواعد و عملیات را برای دستیابی به ثبات رویه و یکدستی در اجرای پیوسته فرایند، به گونهای که همه محصولات کاملاً مشابه یکدیگر تولید شوند، شامل میشود. اگر عوامل اجرای یک طرح (طرح و اجرا، لوازم و سیستمهای آبیاری و بهرهبرداری) را از نظر کیفی مورد بررسی قرار دهیم، جایگاه کیفیت و راهکار ارتقای آن را درخواهیم یافت.
طرح و اجرا
الف – طرح
طراح و نرمافزار اطلاعات، از عوامل یک طراحی مطلوب و با کیفیت هستند.
1- طراح: استفاده از کارشناسان متخصص، آموزش قبل از اجرا و روزآمد کردن اطلاعات (حینکار)، اطلاع از معماری و داشتن دید و شناخت کافی از عوامل فنی، فرهنگی و اجتماعی، محل اجرای طرح، بهرهبردار و ابزار مورد نیاز برای اجرا و اشراف همهجانبه نسبت به روند اجرای پایدار طرح، از مواردی هستند که باید در این مقوله مورد توجه قرار گیرند.
2- نرمافزار: با توجه به گوناگونی عوامل و حجم اطلاعات و سرعت توسعه در طرح ملی توسعه آبیاری تحتفشار و تغییرات و روند توسعه شتابآلود دانش و فناوری، دستیابی و بهکارگیری نرمافزارهای طراحی و ارتباط روزمره با اینترنت اجتنابناپذیر است.
3- اطلاعات: اطلاعاتی از قبیل هواشناسی، خاکشناسی، آبشناسی، امکانات فنی، نیروی انسانی بهرهبردار، جادههای دسترسی و… برای انجام یک طراحی با کیفیت ضروری هستند.
ب- اجرا
برای اجرای کیفی و بینقص یک طرح آبیاری تحتفشار، توجه به عوامل اصلی و جانبی مرتبط، اجتنابناپذیر است. عواملی از قبیل مجری، ماشینآلات و ابزار اجرا، از مواردی هستند که نقش مؤثری در کیفیت اجرای طرح، ایفاء مینمایند. در این رابطه، میزان مهارت مجری، تجربه و شناخت از سیستم مورد اجرا و نیز وجود ماشینآلات مورد نیاز جهت نصب و اجرای سیستمها و قطعات، تأثیر چشمگیری بر کیفیت خواهند گذاشت.
لوازم و سیستمهای آبیاری
در مقوله کیفیت لوازم و سیستمهای آبیاری، توجه به تولید کارگاهی یا کارخانهای از یک سو و تأمین قطعات جانبی و یدکی از سوی دیگر، از اهمیت ویژهای برخوردارند.
آنچه در کارخانهها اهمیت دارد، اعتقاد مدیریت به کنترل و افزایش سطح کیفیت تولیدات است، اما مواردی که موجب نگرانی و تشویش در مصرفکننده و دستگاه نظارت میگردند، عبارتند از:
1- کیفی نبودن قطعه یا سیستم اجرا شده
-
ناپایداری کیفیت قطعات یا سیستم اجرا شده در درازمدت
3- یکنواختی قطعات از نظر کیفیت مواد و کارکرد سیستم
مصرفکننده میتواند با اطلاع از نحوه بررسی کیفی محصول، از تحویل گرفتن آن خودداری کند، اما برای دستگاه نظارت، علاوه بر مصرفکننده، وجود یک مکانیزم حاکم بر روند کلی تولید، مد نظر قرار دارد.
البته در جهان صنعتی امروز، به این نگرانی نیز پاسخ داده شده است؛ بدین ترتیب که «نظام کنترل فرایند تولید» جایگزین با روند گذشته شده است. این نظام بر پایه اصول زیر استوار است:
الف) مستندسازی به عنوان بهترین مسیر برای انجام فرایند
ب) آموزش در تمامی سطوح مدیران، کارشناسان و کارگران ماهر برای انجام فرایندهای مستند شده
ج ) ممیزی کردن فرایند برای اطمینان از انجام امور بر اساس بهترین روش و دستیابی به راهکار اقدامات اصلاحی
د) استفاده از کنترل هوشمند تغییرات، به منظور جلوگیری از هر گونه تغییرات خودساخته و سلیقهای
ه) استفاده از اطلاعات و دادههای معتبر و قابل استناد برای آزمایش هرگونه تغییراتی که باید روی فرایند تعریف شده، انجام گردد.
در واقع دستیابی به این نظام و استقرار آن در تمامی مراحل طراحی، اجرا و ساخت طرحهای آبیاری تحتفشار میتواند ضامن حفظ و افزایش کیفیت باشد. باید ببینیم که آیا راهکار لازم برای این پرداخت یا ایجاد آن فراهم است؟ در این زمینه باید به عوامل زیر توجه کرد:
1-بیاطلاعی مصرفکننده و نبود شرایط لازم برای وی در تشخیص نهادینه کالا و خدمات با کیفیت و …
2- محدودیتهای خریدار به سبب عوامل زیر:
الف) اعتبارات تکلیفی و دستورالعملهای خاص آن
ب) دیدگاههای کارشناسانه متفاوت در طراحان
ج) دیدگاههای کارشناسانه متفاوت در دستگاه نظارت
عوامل، مشکلات و محدودیتهای تولیدکنندگان
الف) بیثباتی بازار و نبود چشمانداز امیدوارکننده، جهت سرمایهگذاری برای بالا بردن کیفیت
ب) فقدان تضمین فروش تولیدات
ج) نبود مکانیسمهای حمایتی پایدار
مهر99-سال41-شماره490-ص38